Του Gérard Roland*
Μετά από εβδομάδες αποτυχιών – την επιτυχημένη ουκρανική αντεπίθεση στην Ανατολική Ουκρανία, το σνομπάρισμα από τον Σι Τζινπίνγκ και τον Μόντι, καθώς και την αυξανόμενη δυσαρέσκεια στο εσωτερικό της Ρωσίας – ο Πούτιν προσπάθησε να ανακτήσει την πρωτοβουλία στον επιθετικό του πόλεμο, επιβάλλοντας «μερική επιστράτευση» και αυτοσχέδια δημοψηφίσματα στις κατεχόμενες από τη Ρωσία περιοχές.
Ο ρωσικός στρατός έχει χάσει πάνω από 50.000 στρατιώτες από την αρχή του πολέμου και αντιμετωπίζει μαζικές λιποταξίες στο πεδίο της μάχης. Η «μερική επιστράτευση» έχει ως στόχο να τιμωρήσει τέτοιες συμπεριφορές, να αναγκάσει τους στρατιώτες να παραμείνουν στο μέτωπο μετά τη λήξη της θητείας τους και να κινητοποιήσει 300.000 επιπλέον εφέδρους. Ο Πούτιν γνωρίζει ότι χρειάζεται χρόνος για την εκπαίδευση των εφέδρων, γι’ αυτό και τα δημοψηφίσματα στο Ντονμπάς και στη Χερσώνα έχουν συνδεθεί με την απειλή μιας πυρηνικής επίθεσης: από τη στιγμή που τα εδάφη αυτά θεωρούνται ρωσικά, οποιαδήποτε ουκρανική προέλαση για την ανάκτηση τους συνεπάγεται τον κίνδυνο πυρηνικών αντιποίνων. Εάν η απειλή αυτή ληφθεί σοβαρά υπόψη από τους δυτικούς υποστηρικτές της Ουκρανίας, ίσως πιέσουν την ουκρανική κυβέρνηση να είναι επιφυλακτική πριν προβεί σε νέες κινήσεις στην αντεπίθεσή της, αφήνοντας έτσι χρόνο να καταστούν επιχειρησιακοί οι κινητοποιημένοι έφεδροι.
Με τη στάση αυτή, ο Πούτιν έχει σφίξει ακόμη περισσότερο τη θηλιά γύρω από το λαιμό του. Μέχρι τώρα αντιστεκόταν στις εκκλήσεις των ακροδεξιών ειδημόνων για επιστράτευση, επειδή κάτι τέτοιο δεν θα γινόταν εύκολα αποδεκτό στο εσωτερικό της Ρωσίας. Έχει αξία να θυμηθούμε ότι ένας από τους λόγους που οδήγησαν τις ΗΠΑ σε πανωλεθρία στο Βιετνάμ στις αρχές της δεκαετίας του 1970 ήταν η λαομίσητη επιστράτευση για έναν άδικο πόλεμο. Η Ρωσία ενδέχεται τώρα να ακολουθήσει τον ίδιο δρόμο στην απρόκλητη επίθεσή της κατά της Ουκρανίας. Δεδομένης της σφοδρής καταστολής κατά των διαδηλωτών στο εσωτερικό της Ρωσίας, μπορεί να μην δούμε μεγάλες αντιπολεμικές πορείες στη Μόσχα, αλλά οι άνθρωποι μπορούν να εκφράσουν τη δυσαρέσκειά τους δια της απουσίας τους. Είναι άλλο πράγμα να ζητωκραυγάζεις για τη ρωσική αυτοκρατορία πίσω από την τηλεόρασή σου, ενώ στρατιώτες από φτωχές ασιατικές περιοχές της Ρωσίας χρησιμεύουν ως τροφή για τα κανόνια, και άλλο πράγμα να πηγαίνεις να ρισκάρεις τη ζωή σου για τις αυτοκρατορικές φιλοδοξίες του Πούτιν. Ο εξαναγκασμός των στρατιωτών να πολεμήσουν υπό την απειλή της ξιφολόγχης δεν ήταν ποτέ ο καλύτερος τρόπος για να κερδίσεις έναν πόλεμο.
Τι πρέπει λοιπόν να γίνει με την πυρηνική απειλή του Πούτιν; Έχει εξαπολύσει τέτοιες απειλές από την αρχή του πολέμου (σε περίπτωση που η Σουηδία και η Φινλανδία ενταχθούν στο ΝΑΤΟ, σε περίπτωση αποστολής όπλων υψηλής τεχνολογίας στην Ουκρανία, σε περίπτωση πυραυλικών επιθέσεων στο ρωσικό έδαφος), οπότε η σημερινή απειλή πυρηνικής επίθεσης σε περίπτωση που οι Ουκρανοί ανακτήσουν τα χαμένα εδάφη δεν είναι ακριβώς καινούργια. Δεν μπορεί να αποκλείσει κανείς ότι θα χρησιμοποιήσει τακτικά πυρηνικά όπλα σε περίπτωση που η Ρωσία αναγκαστεί να υποχωρήσει από όλα τα εδάφη που έχει κατακτήσει από το 2014 και μετά. Θα ήταν μια κίνηση απελπισίας. Είναι απίθανο αλλά δεν μπορεί κανείς να το αποκλείσει. Πρέπει να είναι πολύ σαφές, ωστόσο, ότι αν συνέβαινε κάτι τέτοιο, όλος ο κόσμος θα στρεφόταν αμέσως εναντίον του ίδιου και της ρωσικής κυβέρνησης. Η απόλυτη οργή θα υπερτερούσε του απόλυτου τρόμου. Στο μεταξύ, η καλύτερη απάντηση στον Πούτιν είναι η ενίσχυση της υποστήριξης προς την Ουκρανία, ώστε να μπορέσει να τερματίσει αυτόν τον επιθετικό πόλεμο το συντομότερο δυνατό.
*Ο Gérard Roland είναι καθηγητής Οικονομικών στην έδρα Ε. Morris Cox και καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϊ
Πηγή: kathimerini.gr
