Του Gideon Rachman
«Η διεθνής κατάσταση έχει πλέον φτάσει σε νέο σημείο καμπής. Υπάρχουν δύο άνεμοι στον κόσμο σήμερα, ο ανατολικός άνεμος και ο δυτικός άνεμος… πιστεύω πως ο ανατολικός άνεμος επικρατεί του δυτικού ανέμου».
Αυτά τα σχόλια μπορεί να ακούγονται σαν μέρος των σχολίων του Σι Τζινπίνγκ κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στη Μόσχα. Στην πραγματικότητα, έρχονται από μια ομιλία που παρέθεσε ένας άλλος Κινέζος ηγέτης, ο Μάο Τσετούνγκ, όταν επισκέφθηκε τη Μόσχα το 1957.
Αντηχώντας τον Μάο, ο Σι υποστηρίζει συχνά πως «η Ανατολή ανέρχεται και η Δύση φθίνει». Ο Σι, όπως ο Μάο και ο Πούτιν, πιστεύει επίσης πως η Ρωσία και η Κίνα έχουν κοινό συμφέρον να επιταχύνουν την πτώση της δυτικής δύναμης. Πριν από δύο εβδομάδες, ο Κινέζος ηγέτης κατηγόρησε τις ΗΠΑ ότι επιδιώκει μια πολιτική «περιορισμού, περικύκλωσης και καταπίεσης», με στόχο την Κίνα.
Οι ηγέτες της Ρωσίας και της Κίνας επίσης, για μια ακόμα φορά, συναντώνται εν μέσω ενός φόβου πυρηνικού πολέμου. Στη Μόσχα το 1957, ο Μάο παρότρυνε το ακροατήριό του να σκεφτεί τη θετική πλευρά της πυρηνικής σύρραξης: «Αν συμβεί το χειρότερο και πεθάνει το ήμισυ της ανθρωπότητας, το άλλο μισό θα ζούσε ενώ ο ιμπεριαλισμός θα γκρεμιζόταν και ολόκληρος ο κόσμος θα γίνονταν σοσιαλιστής». Ακόμα και για το σοβιετικό του ακροατήριο, αυτό ήταν πολύ δυνατό.
Ο πρόεδρος Σι, αντιθέτως, θα παρουσιαστεί στη Μόσχα ως άνθρωπος της ειρήνης. Φτάνει με τον αέρα ενός πραγματικού διπλωματικού επιτεύγματος -μια επαναπροσέγγιση μεταξύ του Ιράν και της Σαουδικής Αραβίας με τη μεσολάβηση της Κίνας. Η Κίνα, επίσης, παρουσίασε πρόσφατα ένα ειρηνευτικό σχέδιο 12 σημείων για τη διευθέτηση του πολέμου στην Ουκρανία. Ενδέχεται, ενώ θα βρίσκεται στη Μόσχα, ο Σι να προτείνει άμεση εκεχειρία. Μετά τη σύνοδό του με τον Βλαντίμιρ Πούτιν, ο Κινέζος ηγέτης είναι πιθανό να καλέσει τον πρόεδρο της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
Ο Ζελένσκι αναμφίβολα θα δεχθεί την κλήση. Ο Σι έχει τεράστια επιρροή στον Πούτιν, εάν επιλέξει να τη χρησιμοποιήσει.
Αλλά ο Ζελένσκι και η δυτική συμμαχία που υποστηρίζει την Ουκρανία θα είναι επίσης επιφυλακτικοί ως προς τις κινεζικές ειρηνευτικές προτάσεις. Η πραγματικότητα είναι πως ο Σι είναι πολύ απίθανο να είναι πρόθυμος ή ικανός να μεσολαβήσει για ένα τέλος του πολέμου στην Ουκρανία.
Σε αντίθεση με τη Σαουδική Αραβία και το Ιράν, η Κίνα δεν μεσολαβεί μεταξύ δύο μερών που είναι έτοιμα να καταλήξουν σε συμφωνία. Το Πεκίνο, επίσης, δεν είναι ένας ουδέτερος παίκτης σε αυτή τη σύρραξη. Αν και η Κίνα απείχε από τις ψηφοφορίες του ΟΗΕ που καταδίκαζαν την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, διαρκώς χρησιμοποιεί ρωσική ορολογία για να περιγράψει τη σύρραξη. Ο Κιν Γκανγκ, υπουργός Εξωτερικών της Κίνας, επιδοκίμασε πρόσφατα τις σχέσεις Ρωσίας-Κίνας ως «κινητήρια δύναμη» στις παγκόσμιες υποθέσεις. Οι Κινέζοι μπορεί επίσης να αναμένεται πως θα απορρίψουν την παραπομπή του Πούτιν σε δίκη από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο.
Το τρέχον κινεζικό «ειρηνευτικό σχέδιο» δεν λέει τίποτα για τη ρωσική απόσυρση από τα κατεχόμενα ουκρανικά εδάφη. Αν ο Σι προτείνει εκεχειρία στον πόλεμο, οι Ρώσοι μπορούν με ασφάλεια να προσποιηθούν ότι ενθουσιάζονται, γνωρίζοντας πως η Ουκρανία θα απορρίψει την ιδέα ενώ τα εδάφη της είναι κατεχόμενα. Ακόμα και αν κηρυχθεί εκεχειρία, η Ρωσία θα μπορούσε πάντα να την παραβιάσει -όπως έχει κάνει στο παρελθόν.
Για τον Σι, ωστόσο, είναι χρήσιμο να παρουσιάσει την Κίνα ως έναν πραγματιστή ειρηνοποιό -που ενδιαφέρεται πάνω απ’ όλα για το εμπόριο και την κοινή ευημερία. Η Αμερική, αντιθέτως, παρουσιάζεται από την Κίνα ως ιδεολογικά πολεμοκάπηλη, που διχάζει τον κόσμο σε φίλους και εχθρούς -και έχει εμμονή στη διατήρηση της δικής της ηγεμονίας. Αυτό το αφήγημα βοηθά την Κίνα στη μάχη για να κερδίσει την κοινή γνώμη στον «παγκόσμιο νότο» -και ανησυχεί τους Αμερικανούς.
Πίσω όμως από τις συζητήσεις περί ειρήνης, η ουσία της συνόδου Σι-Πούτιν θα κινηθεί προς την αντίθετη κατεύθυνση, αφού θα αφορά την αυξημένη κινεζική υποστήριξη της Ρωσίας, καθώς εξαπολύει έναν πόλεμο επιθετικότητας. Ο Αλεξάντερ Γκαμπούεφ, ένας από τους βασικούς παρατηρητές της Ρωσίας για θέματα της Κίνας, ο οποίος είναι τώρα στην εξορία, σχολιάζει: «Μην κάνετε λάθος: το ταξίδι θα έχει να κάνει με την εμβάθυνση των σχέσεων με τη Ρωσία που θα ωφελεί το Πεκίνο, όχι με τη μεσολάβηση για οποιαδήποτε πραγματική ειρήνευση».
Το μεγάλο ερώτημα θα είναι ποιους δεσμούς θεωρεί ο Σι πως είναι επωφελείς για την Κίνα. Το οικονομικό μέρος είναι εύκολο. Καθώς η Δύση απεξαρτάται από τη ρωσική ενέργεια, η Κίνα μπορεί να αγοράσει πετρέλαιο και αέριο σε μειωμένες τιμές. Ο Πούτιν και ο Σι είναι πιθανό να συμφωνήσουν να επιταχύνουν τις εργασίες σε έναν άλλον αγωγό αερίου μεταξύ των δύο χωρών. Η προμήθεια της Ρωσίας με αγαθά που δεν μπορεί πλέον να αγοράσει από τη Δύση, ιδιαιτέρως ημιαγωγούς, είναι επίσης μια επικερδής κίνηση για το Πεκίνο -αν και ορισμένες κινεζικές εταιρείες θα είναι επιφυλακτικές, για να μην παραβιάσουν τις δυτικές κυρώσεις. Οι ηγέτες της Ρωσίας και της Κίνας είναι επίσης πιθανό να συνεχίσουν τις προσπάθειες για να προωθήσουν εναλλακτικές έναντι του δολαρίου ως παγκόσμιου νομίσματος.
Το πραγματικά ευαίσθητο ερώτημα θα είναι τα αιτήματα του Πούτιν για κινεζικά όπλα -ιδιαιτέρως για βλήματα πυροβολικού και πυραύλους, για να καλύψει τις ελλείψεις που υπονομεύουν τη στρατιωτική κίνηση της Ρωσίας. Οι ΗΠΑ προειδοποίησαν τον περασμένο μήνα πως η Κίνα εξετάζει το ενδεχόμενο να κάνει μια τέτοια κίνηση. Το αν ο Πούτιν και ο Σι συμφωνήσουν, είναι πιθανό να παραμείνει επτασφράγιστο μυστικό.
Επίσης κρυμμένη θα είναι η οποιαδήποτε ένταση μεταξύ της Ρωσίας και της Κίνας. Ορισμένοι Αμερικανοί στρατηγικοί αναλυτές ελπίζουν πως μια μέρα θα μπορέσουν να κατασκευάσουν μια δεύτερη ρήξη Μόσχας-Πεκίνου, όπως αυτή που οδήγησε στην επαναπροσέγγιση ΗΠΑ-Κίνας τη δεκαετία του 1970. Αλλά αυτό επί του παρόντος φαίνεται να είναι ακόμα πιο απόμακρο ενδεχόμενο απ’ ό,τι μια επιτυχημένη κινεζική ειρηνευτική πρωτοβουλία για την Ουκρανία.
Οι εικόνες του Σι και του Πούτιν μαζί στη Μόσχα θα στείλουν ένα ξεκάθαρο μήνυμα. Η Ρωσία και η Κίνα παραμένουν στενοί εταίροι -που τους συνδέει η κοινή τους έχθρα για την Αμερική και τους συμμάχους της.
Πηγή: euro2day.gr
