Κείμενο – Φωτογραφίες: Ιωάννα Παραβάλου
Μαγειρεύοντας στον Λαύκο του Πηλίου…
Αναζητώντας την αυθεντική ομορφιά ενός πηλιορείτικου χωριού, αλλά και τις παραδοσιακές λαχταριστές γεύσεις του, ετοιμάσαμε βαλίτσες για τον γραφικό Λαύκο στο νότιο Πήλιο. Όσα ζήσαμε και όσα γευτήκαμε θα συντροφεύουν για καιρό τον νου και την καρδιά μας…
Λένε ότι τα ξαφνικά και τα απρόσμενα είναι και τα καλύτερα! Έτσι έγινε και με το πρώτο μας «ραντεβού» με τον γραφικό Λαύκο, ένα κουκλίστικο παραδοσιακό χωριό που απαγκιάζει στις δασωμένες πλαγιές του νότιου Πηλίου, σε υψόμετρο 310 μ., και απολαμβάνει από ψηλά πανοραμική θέα στη Μηλίνα και τον Παγασητικό. Την ιδιαίτερη γοητεία του Λαύκου την ξετρυπώνεις περπατώντας στα πλακόστρωτα καλντερίμια του με τα πέτρινα σπίτια και τα επιβλητικά αρχοντικά με τις ολάνθιστες αυλές… Τη νιώθεις στο ζεστό καλημέρισμα των φιλόξενων ανθρώπων του… Τη γεύεσαι, καθώς δοκιμάζεις το φρεσκοψημένο καρβέλι στον παραδοσιακό φούρνο του, ο οποίος επιμένει (ευτυχώς!) να ψήνει με ξύλα μέχρι σήμερα, αλλά και στις πεντανόστιμες παραδοσιακές γεύσεις του στις ταβέρνες του χωριού, που έχουν φτιαχτεί με αγνές πρώτες ύλες από τον τόπο, αλλά και με αγάπη και μεράκι από τα άξια χέρια που τις δημιούργησαν…
Η «καρδιά» του Λαύκου χτυπά στην απλόχωρη πλατεία του με τα αιωνόβια πλατάνια, όπου δεσπόζει η εκκλησία της Παναγίας. Εδώ βρίσκεται και το Φάμπειο Μουσείο, στον χώρο του παλιού Δημοτικού Σχολείου. Στο χωριό υπάρχει ένα ακόμη ιδιαίτερο μουσείο, το Ραδιοφωνικό Μουσείο «Αντώνης Ταβάνης», αφιερωμένο στη μνήμη του γνωστού γλύπτη, ο οποίος έζησε στο χωριό.
Στην άκρη της πλατείας ξεκουραζόμαστε με ελληνικό καφεδάκι ή ένα τσιπουράκι στο παραδοσιακό καφενείο του Εμμανουήλ Φορλίδα, που λειτουργεί από το 1785. Όπως μας εκμυστηρεύεται, «σε άλλες εποχές υπήρξε κουρείο και καφενείο μαζί. Στον επάνω όροφο, όταν λειτουργούσε ως χάνι, είχε φιλοξενηθεί ο Παπαδιαμάντης, αλλά και ο Βάρναλης, την εποχή που ήταν λυκειάρχης στην Αργαλαστή».
Ζεστό καρβέλι από τον παραδοσιακό φούρνο
Στον αέρα οι μυρωδιές από φρεσκοψημένο ψωμί μάς οδηγούν λίγα βήματα από την πλατεία στο «Παραδοσιακό Αρτοποιείο Λαύκος – Ιωάννης Δροσίτης», για μια αφράτη τυρόπιτα και ζυμωτό ψωμάκι, ψημένο στον παραδοσιακό ξυλόφουρνο. Παλαιότερα υπήρξε παντοπωλείο, υφασματάδικο, παντοπωλείο («Εδώδιμα- Αποικιακά»), ενώ επρόκειτο να γίνει και σταθμός τρένου το 1911 (αν και ποτέ δεν έγινε). Από το 1970 το λειτουργεί ο Γεώργιος Δροσίτης, ενώ σήμερα έχει μπει δυναμικά στο επάγγελμα και ο γιος του, ο Γιάννης, ο οποίος μας μίλησε για τη δουλειά του: «Ο ξυλόφουρνος που υπάρχει εδώ είναι μεσαίου τύπου, ο τελευταίος στο Πήλιο. Τα ξύλα που χρησιμοποιούνται είναι ελιά και πουρνάρι, ενώ τα καρβέλια ψήνονται πάνω στη βαριά μαλτεζόπλακα. Τα αλεύρια που χρησιμοποιούνται για το ψωμί προέρχονται από επιλεγμένους παραγωγούς από όλη την Ελλάδα».
Νοστιμιές από το Πήλιο
Στην πηλιορείτικη κουζίνα πρωτοστατούν υλικά από τη φύση, όπως μανιτάρια, κάστανα, καρύδια, χόρτα, φτέρες, βατόμουρα, μήλα και ένα σωρό μυρωδικά από το «βουνό των Κενταύρων»… Σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της κουζίνας αυτής έπαιξαν οι μετακινήσεις πληθυσμών, από την εποχή της Τουρκοκρατίας, καθώς το Πήλιο απολάμβανε ειδικών προνομίων και αποτέλεσε καταφύγιο ανθρώπων από άλλα μέρη της Ελλάδας (μεταξύ των οποίων Βλάχοι, Ηπειρώτες, Αρβανίτες, Θεσσαλοί, Ευβοιώτες, νησιώτες του Αιγαίου κ.ά.), οι οποίοι επέδρασαν μοιραία με τον πολιτισμό, τις παραδόσεις και τις διατροφικές τους συνήθειες.
Παραδοσιακό τοπικό πιάτο είναι το σπετζοφάι, που φτιάχνεται με ντόπιο λουκάνικο, πιπεριές, ντομάτα, κρεμμύδι, μελιτζάνα και καυτερή κόκκινη πιπερίτσα (τη σπέτζα, από όπου πήρε και το όνομά του). Χαρακτηριστικές νοστιμιές είναι τα τσιτσίραυλα (οι κορυφές της αγριοφιστικιάς, που μαζεύονται την άνοιξη, μπαίνουν με σκορδάκι στην άλμη και είναι ο καλύτερος μεζές για το τσίπουρο) και τα κρίταμα (φύονται πάνω στα βράχια της θάλασσας, μπαίνουν σε ξίδι και νοστιμίζουν τις σαλάτες). Αγαπημένο παραδοσιακό φαγητό θεωρούνται οι πίτες με σπιτικό φύλλο και γέμιση από μανιτάρια, άγρια χόρτα, τυρί, σπανάκι, πολύχρωμες πιπεριές, ο τραχανάς με ντομάτα, τα άγρια χόρτα, τσιγαριστά με αυγά, το μπομπάρι, η μπατζίνα, η πορτοκαλοσαλάτα, η αυγόπιτα, το κουνέλι στιφάδο και οι κρεμμυδοκεφτέδες.
Στο Πήλιο φημισμένα είναι τα μήλα Ζαγοράς για το κατακόκκινο χρώμα τους, την ξεχωριστή γεύση, την τραγανιστή υφή και το ιδιαίτερο άρωμά τους. Γνωστά ως «Ζαγορίν», τα μήλα της Ζαγοράς είναι ένα προϊόν Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ). Τα απολαμβάνουμε φρέσκα, σε φαγητό ή γλυκά. Εξαιρετικά είναι και τα φιρίκια του Πηλίου, που γίνονται και θεϊκό γλυκό του κουταλιού. Γνωστός είναι επίσης ο τόπος για τα αρωματικά και θεραπευτικά του βότανα, αλλά και για το καλό μέλι του (από άνθη καστανιάς και λουλούδια του δάσους). Το ντόπιο κρασί παρασκευάζεται από το σταφύλι φράουλα ή τις παραλλαγές του και αξίζει να το γευτούμε.
Όταν η γεύση γίνεται δημιουργία…
Οι ξεχωριστές μαγείρισσες του Λαύκου, που διατηρούν τις λιγοστές ταβέρνες του χωριού γύρω στην πλατεία, έβαλαν τα δυνατά τους και ετοίμασαν για εμάς τα καλύτερα πιάτα τους, φτιαγμένα με ντόπια υλικά, μυστικές συνταγές και πολλή αγάπη…
Αναβρασμός στην κουζίνα της κυρίας Κατερίνας, που ετοίμασε με μαεστρία την καλύτερη ρεβιθάδα με ντομάτα και δάφνη (φτιαγμένη με μυστική συνταγή). Πεντανόστιμες και οι μελιτζάνες της με κιμά, ντομάτα και τυριά στον φούρνο, όπως και η υπέροχη μανιταρόπιτα με σπιτικό φύλλο. Το γευστικό «ταξίδι» μας συνεχίστηκε με φρεσκοτηγανισμένους κολοκυθανθούς γεμιστούς με φέτα, αλλά και γίδα με κολοκυθάκια στην κατσαρόλα, συνταγές που δημιούργησε με φαντασία η πάντα χαμογελαστή Μάγδα στην ταβέρνα της.
Από τα χεράκια της κυρίας Αφροδίτης απολαύσαμε εξαιρετικό κουνέλι στιφάδο με μελωμένα κρεμμυδάκια και δεμένη σαλτσούλα, που συνοδευόταν από ρύζι πιλάφι (φτιαγμένο με δική της συνταγή, την οποία μας εμπιστεύτηκε). Μας ετοίμασε ακόμη κότσι με μουστάρδα (σκέτο «λουκούμι»!) και ζουμερές πατατούλες, τραγανές τυροκουλούρες, κόκκινες πιπεριές με τυρί και πρωτότυπη μελιτζανοσαλάτα με πιπεριές.
Έπειτα από ένα πλούσιο γεύμα, έρχεται και η ώρα για το γλυκό… Δεν ξέραμε τι να πρωτοδιαλέξουμε από τον μεγάλο μπακιρένιο δίσκο με τα γλυκά του κουταλιού (φιρίκι, καρυδάκι, βύσσινο, πορτοκάλι, νεράντζι, κουμκουάτ, περγαμόντο, κάστανο) που μας έφερε ο Κωνσταντίνος. Δοκιμάσαμε ακόμη σπιτικό μπακλαβά με πολλές στρώσεις φύλλων (σπεσιαλιτέ της κυρίας Μαίρης), καρυδόπιτα και γαλακτομπούρεκο. Για το τέλος, ένα σπιτικό λικεράκι βύσσινο ή καρυδάκι ήταν ό,τι καλύτερο…
Προδιαγραφές
Πληροφορίες:
Οι ταβέρνες του Λαύκου που μαγείρεψαν για εμάς είναι οι εξής: «Αφροδίτη», «Μάγδα», «Πήγασος» και «Η Δροσιά».
Στα γραφικά δρομάκια του Λαύκου ανακαλύψαμε τον ολοκαίνουργιο παραδοσιακό ξενώνα «Fyloma», σε αναπαλαιωμένο αρχοντικό του 19ου αιώνα, με όμορφη αυλή και ζεστούς ανθρώπους να σε υποδέχονται.
Τηλ.: 24230 65660, www.fyloma.com
Πηγή: epathlo.gr
