Του ΓΙΑΝΝΗ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗ
ΜΕΡΟΣ Α
Η Τουρκία του Recep Tayip Erdogan, πέραν από τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στην ευρύτερη περιοχή της Αν. μεσογείου, Μ. Ανατολής και Αφρικής, επιχειρεί να κερδίσει, με συστηματική δουλειά κι παρέχοντας άπειρες πολιτικές, στρατηγικές ή οικονομικές διευκολύνσεις, αγορές σε μια σειρά χωρών, που ο έλεγχός τους αποφέρει στρατηγικά κέρδη στην Άγκυρα.
Επιχειρώντας να ερευνήσουμε το ζήτημα που τελευταίως όλο και περισσότερο επανέρχεται στη δημοσιότητα συγκεντρώσαμε μια σειρά από απόλυτα αξιόπιστες πληροφορίες που δείχνουν το μέγεθος της Τουρκικής οικονομικής και πολιτικής παρουσίας στην Αφρική, το νέο μεγάλο πεδίο οικονομικού ανταγωνισμού χωρών όπως η Γαλλία, η Κίνα, οι ΗΠΑ, η Ρωσία και η Βραζιλία.
Στην Αλγερία, μια χώρα στενά συνδεδεμένη με τη Γαλλία αλλά και τη Ρωσία, η Τουρκική παρουσία γίνεται όλο και περισσότερο αισθητή. Δεν είναι τυχαίο πως η Άγκυρα μετά από τηλεφώνημα του Αλγερινού προέδρου στον Τούρκο ομόλογό του παρέδωσε ένα πρώην διευθυντή της Υπηρεσίας πληροφοριών που είχε ζητήσει άσυλο στην τουρκική πρωτεύουσα.
Αυτό συνέβη, αφού μια μικρή ομάδα Τούρκων και Αλγερινών δισεκατομμυριούχων, που λειτουργούν σαν «πανοπλία» του Προέδρου Erdogan στην Αλγερία, εμφανίζονται έτοιμοι να αντικαταστήσουν τους Γάλλους επιχειρηματίες, οι οποίοι χάνουν όλο και περισσότερο έδαφος στη χώρα της Βόρειας Αφρικής, και ανταγωνίζονται τους πανταχού παρόντες Κινέζους.
Αυτή η επιχειρηματική επίθεση διεξάγεται σε πολυτελή γραφεία και σαλόνια, μακριά από τις όποιες επιπλοκές δημιουργεί η κρίση στη Λιβύη, στην οποία το Αλγέρι και η Άγκυρα βρίσκονται επίσημα σε διαφορετικές πλευρές.
Στην πρωτοπορία αυτής της Τουρκικής επιχείρησης βρίσκονται δυο μεγάλες τουρκικές κατασκευαστικές εταιρίες που διαθέτουν στενές προσβάσεις στον Αλγερινό πρόεδρο Tebboune. Συμβόλαια αξίας 171 εκατομμυρίων δολαρίων σε δύο ημέρες! Οι τουρκικές εταιρείες Dekinsan και Atlas Civil Engineering (AGC) ήταν οι μεγάλοι νικητές όταν η AADL, η εθνική υπηρεσία ανάπτυξης και βελτίωσης κατοικιών, επανέλαβε την κατασκευή κοινωνικής στέγασης στην περιοχή του Αλγέρι μετά από διακοπή που επιβλήθηκε από την κρίση Covid-19.
Οι δύο τουρκικές κατασκευαστικές εταιρείες που έχουν συγκεντρώσει τεράστιες συμβάσεις για την κατασκευή κοινωνικής στέγασης είχαν κερδίσει στο παρελθόν πολλές συμβάσεις, χωρίς προσφορά, όταν ο Πρόεδρος Tebboune ήταν υπουργός στέγασης. Η Atlas, μάλιστα ακούστηκε μόλις πριν 24 ώρες σαν μια από τις εταιρίες που πρότεινε η Άγκυρα για να αναλάβουν μέρος της ανασυγκρότησης της Βυρηττού…
Για την ιστορία, η Dekinsan κέρδισε συμβόλαιο 7,7 δισεκατομμυρίων (60 εκατομμύρια δολάρια) για την κατασκευή 1.800 διαμερισμάτων και υπηρεσιών κοινής ωφελείας στην κοινότητα του Oanned Fayet στο wilaya (σ.σ. περιφέρεια) του Αλγερίου. Αυτό είναι μακράν το μεγαλύτερο συμβόλαιο της εταιρείας στην πρωτεύουσα. Ενεργή στο Oran από το 2007, η Dekinsan έχει από καιρό περιοριστεί στη δυτική Αλγερία, κατασκευάζοντας περισσότερα από 15.000 διαμερίσματα χαμηλού κόστους για το AADL σε τοποθεσίες όπως το Oran, το Tlemcen, το Saida και το Sidi Bel Abbes. Η εταιρεία δημιούργησε επίσης ένα νοσοκομείο 240 κλινών στο Οράν.
Η αλγερινή θυγατρική της επέζησε εύκολα, από την έκδοση του νόμου 51/49 του 2009, σύμφωνα με την οποία οι θυγατρικές ξένων εταιρειών πρέπει να ανήκουν κατά πλειοψηφία σε εταιρίες Αλγερινών συμφερόντων. Παραμένει εξ ολοκλήρου στα χέρια των ιδρυτών του, του Kenan Kosen και του Hasan Kelesoglu. Ο Kosen εργάζεται για να ενισχύσει τα δίκτυά του στην Αλγερία, διότι, από τη δημιουργία της εταιρίας το 2018, διευθύνει, συμπτωματικά,το τοπικό υποκατάστημα του MADSIAD, ενός οργανισμού «πολιτιστικής κληρονομιάς» που βρίσκεται κοντά στο κόμμα του προέδρου Tayip Erdogan, το AKP.
Η Άτλας επιστρέφει
Στις 14 Ιουλίου, η AGC κέρδισε δύο συμβόλαια για την κατασκευή 1.800 και 2.000 οικιστικών μονάδων αξίας 6,7 δισεκατομμυρίων και 7,4 δισεκατομμυρίων δηναρίων (52 εκατομμύρια δολάρια και 57 εκατομμύρια δολάρια), αντίστοιχα.
Διευθύνεται από τον Yilmaz Barin, την εταιρεία, η οποία είναι νόμιμα Αλγερινή, έχει ήδη εργαστεί στην περιοχή του Αλγέρι, συμπεριλαμβανομένης της νέας πόλης Sidi
για λογαριασμό της AADL.
Κατασκεύασε επίσης περισσότερες από 10.000 μονάδες για μια άλλη κρατική υπηρεσία, την OPGI, η οποία αναπτύσσει και διαχειρίζεται ενοικιαζόμενη κοινωνική στέγαση. Η AGC δημιούργησε επίσης νοσοκομεία στο Chlef, τον Ain Temouchent και το Boumerdes, και ένα εκπαιδευτικό κέντρο Sonatrach στο Mostaganem. Η AGC είναι πλήρως θυγατρική της Atlas Grup, που ιδρύθηκε από τον Yunus Dogan και δραστηριοποιείται επίσης στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ο Tebboune φροντίζει τα τουρκικά συμφέροντα. Σχεδόν όλες οι συμβάσεις που είχαν ανατεθεί προηγουμένως στις δύο εταιρείες υπογράφηκαν μεταξύ 2012 και 2017, όταν ο υπουργός στέγασης, ο οποίος επέβλεψε τόσο το AADL όσο και το OPGI, δεν ήταν άλλος από τον Abdelmadjid Tebboune, ο οποίος είναι τώρα πρόεδρος της Αλγερίας. Πολλές από αυτές τις συμβάσεις ανατέθηκαν χωρίς να υποβληθούν σε δημοπρασία, επισήμως έτσι ώστε να επιταχυνθεί η κατασκευή κοινωνικής στέγασης, ένα πολύ αμφιλεγόμενο πολιτικό ζήτημα.
Από τότε που άρχισε στην εξουσία, ο Tebboune έχει ασχοληθεί με μια επιχείρηση “καθαρά χέρια” υψηλού επιπέδου που έχει ως στόχο να γυρίσει τη σελίδα σχετικά με τις υπερβολές της εποχής Bouteflika. Αλλά ο έλεγχος είναι απίθανο να επεκταθεί σε συμβόλαια που υπογράφηκαν όταν έτρεχε ο ίδιος τη στέγαση … Ο Tebboune είναι επίσης στόχος μιας μεγάλης επίθεσης γοητείας από την Άγκυρα, η οποία θέλει να αυξήσει την εμπορική και βιομηχανική της παρουσία στην Αλγερία
Αλλά με μια οικονομία στα γόνατά της και ένα αναζωπυρωμένο κίνημα διαμαρτυρίας στο Hirak, ο Tebboune εισέρχεται στην πιο δύσκολη φάση της προεδρίας του από τότε που εξελέγη τον περασμένο Δεκέμβριο, ενώ ταυτοχρόνως έχει να αντιμετωπίσει και την εσωτερική πίεση του στρατού που βλέπει με ύποπτο μάτι την τουρκική παρουσία στη Λιβύη και τη στήριξη σουνιτικών ομάδων, που συχνά συνδέονται με την τρομοκρατία.
Στη Λιβύη
Στη Λιβύη η τουρκική παρουσία είναι εξαιρετικά σημαντική, ειδικά μετά τον πολλαπλό εκβιασμό της κυβέρνησης της Τρίπολης από την Άγκυρα χάρη στους σχεδόν 7.000 Σύρους ισλαμιστές μαχητές που έχει μεταφέρει εκεί, μαζί με άφθονο στρατιωτικό υλικό (κάποιο αποκτηθέν χάρη στη συμμετοχή της στο ΝΑΤΟ).
Η Τουρκία αναζητά διέξοδο από τα οικονομικά της δεινά στρεφόμενη σε ξένους συμμάχους, για να ενισχύσει τα γρήγορα εξαντλούμενο συναλλαγματικά της αποθέματά. Είναι σε συνομιλίες με χώρες όπως η Ιαπωνία και το Ηνωμένο Βασίλειο για τη δημιουργία γραμμών ανταλλαγής νομισμάτων, που όμως δεν έφεραν τα ποθούμενα αποτελέσματα ακόμη.
Η Λιβύη μπήκε στο παιχνίδι για να βοηθήσει. Το Al-Arabiya Net, μια πύλη ειδήσεων της Μέσης Ανατολής, ανέφερε την Πέμπτη ότι ο κυβερνήτης της κεντρικής τράπεζας της Λιβύης, Al-Siddiq Al-Kabir, έχει καταθέσει 8 δισεκατομμύρια δολάρια στην Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας για περίπου 4 χρόνια και άτοκα, για να βοηθήσει στη σταθεροποίηση την τουρκική λίρα.
Η τουρκική οικονομία θα πάρει μια επιπλέον ώθηση μόλις οι τουρκικές εταιρείες αρχίσουν να εργάζονται στη Λιβύη, σύμφωνα με τoν Mithat Yenigun, αντιπρόεδρο του Τουρκικού Συμβουλίου Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων (DEIK).
“Θα ωφελήσει πάρα πολύ (την τουρκική οικονομία). Όταν κερδίζουμε συμβόλαια, θα έχουμε την ευκαιρία να εξάγουμε υλικά. Συμβουλευτικές εταιρείες θα πάνε εκεί για να μελετήσουν τα έργα ενώπιον των εργολάβων. Θα έχουμε την ευκαιρία να χρησιμοποιήσουμε τουρκικό υλικό. Αυτό θα βοηθήστε στην ενίσχυση των συναλλαγματικών αποθεμάτων μας “, ανέφερε.
Οι Τούρκοι εργολάβοι περιμένουν μια κατάπαυση του πυρός και την εμπέδωση της κατάστασης ασφαλείας στη Λιβύη, ώστε να μπορούν να επιστρέψουν στη χώρα, ανέφερε ο Yenigun προσθέτοντας, ότι οι Λιβύοι έχουν ήδη αναθέσει συμβάσεις σε τουρκικές εταιρείες τον περασμένο μήνα για την κατασκευή πέντε χιλιάδων προκατασκευασμένων σπιτιών.
Τελευταία εμφανίστηκε δυναμικά στην Τρίπολη ο γνωστός τούρκος επιχειρηματίας Mehmet Kocabasa, ιδιοκτήτης των εταιριών SCK και NETA, με παρουσία σε σειρά αφρικανικών χωρών (Σομαλία, Γκάνα, Μπενίν, Καμερούν, Μπουρκίνα Φάσο, Λιβερία, Σενεγάλη Νίγηρα, Τσάντ, κ.α). Με ειδίκευση σε παραγωγή δεκάδων ειδών από ηλεκτρονικά ως χημικά καθαριστικά και αρώματα, έχει επίσης τον έλεγχο και διαχείριση λιμανιών και κέντρων μεταφορών και αποθήκευσης.
Τώρα, με την πίεση προσωπικά του Erdogan, επιδιώκει να αναλάβει τον εκσυγχρονισμό και τη διαχείριση του λιμανιού της Τρίπολης και της Μισράτα στη δυτική Λιβύη.
Παράλληλα η Άγκυρα, η οποία επιδιώκει να μειώσει τις εισαγωγές ενέργειας, αξιολογεί τις ευκαιρίες συνεργασίας με τη Λιβύη για την εξερεύνηση πετρελαίου και φυσικού αερίου, δήλωσε την Κυριακή ο υπουργός Ενέργειας και Φυσικών Πόρων Fatih Donmez, στο πρακτορείο Anadolu. Ο Donmez είπε ότι οι εισαγωγές ενέργειας της Τουρκίας κοστίζουν 40 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, γεγονός που αυξάνει το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών.
“Σκοπεύουμε να συνεργαστούμε με την Λιβυκή Εθνική Εταιρεία Πετρελαίου. Θα μπορούσαν να υπάρχουν διεθνείς εταιρείες πετρελαίου με τις οποίες θα μπορούσαμε να συνεργαστούμε εν τω μεταξύ. Ο χρόνος θα δείξει”, είπε.
Μιλώντας για τις προοπτικές της Τουρκίας να κερδίσει συμβόλαια και παραχωρήσεις εξερεύνησης, ο El Gomati, του Ινστιτούτου Sadeq είπε: “Είμαι βέβαιος ότι θα υπάρξει κάποιος βαθμός πολιτικής ώθησης. Αυτή είναι μια ερώτηση που πρέπει να εξετάσει η Εθνική Εταιρεία Πετρελαίου της Λιβύης. Συνήθως δεν λαμβάνει αποφάσεις με βάση την πολιτική ευνοιοκρατία, αλλά την τεχνογνωσία και την εμπορική βιωσιμότητα. ” Ωστόσο, οι τουρκικές εταιρείες “έχουν πλεονέκτημα” όσον αφορά την παραγωγή και τις υπηρεσίες, πρόσθεσε.
Μετά την επίσκεψη των τουρκικών αντιπροσωπειών στην Τρίπολη, η τουρκική εταιρία ναυτιλίας Karadeniz Holding ανακοίνωσε ότι προετοιμάζει μια προσφορά για την παροχή έως και 1.000 μεγαβάτ ηλεκτρικής ενέργειας στη Λιβύη και θα την υποβάλει σύντομα.
“Η Λιβύη θέλει να δει την τουρκική επιχειρηματική κοινότητα στο πλευρό της. Η διαδικασία που ξεκίνησε στην παραγωγή ενέργειας είναι ευχάριστη. Οι προσπάθειες των τουρκικών εταιρειών να επιλύσουν την ενεργειακή κρίση στη Λιβύη και να κλείσουν το ενεργειακό χάσμα, θα συνέβαλλαν πάρα πολύ σε μια κουλτούρα συνεργασίας”. Ο Murtaza Karanfil, επικεφαλής του Συμβουλίου Επιχειρήσεων Εξωτερικών Οικονομικών Σχέσεων (DEIK) Τουρκίας-Λιβύης, δήλωσε στην DW (Deutsche Welle), προσθέτοντας ότι αναμένει ότι η συνεργασία στον ενεργειακό τομέα θα επεκταθεί και σε άλλους τομείς.
Αφρικανική πολιτική
“Οι πρεσβείες μας, που λειτουργούν σε 42 χώρες της αφρικανικής ηπείρου, εργάζονται σκληρά”, δήλωσε η Nur Sağman, αναπληρωτής γενικός διευθυντής Αφρικής ,στο τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών.
Η Sağman, χαρακτήρισε την πολιτική της Τουρκίας απέναντι στην Αφρική ως “αποτελεσματική, ευεργετική και το πιο σημαντικό ειλικρινής για αυτήν την ήπειρο”.
Η Ημέρα της Αφρικής είναι ο ετήσιος εορτασμός της 25ης Μαΐου 1963, της ημέρας ίδρυσης της Αφρικανικής Ένωσης.
Η Sağman επαίνεσε επίσης τουρκικά ιδρύματα όπως η Τουρκική Ερυθρά Ημισέληνος, η Αρχή Διαχείρισης Καταστροφών και Έκτακτης Ανάγκης (AFAD) και η Προεδρία για τους Τούρκους στο Εξωτερικό και τις Σχετικές Κοινότητες (YTB) για τις επιχειρήσεις τους στην ήπειρο.
Η τουρκάλα διπλωμάτης είπε επίσης, ότι μια προγραμματισμένη Διάσκεψη Κορυφής Εταιρικής Σχέσης Αφρικής-Τουρκίας που θα πραγματοποιηθεί το 2021 αναμένεται να γίνει «ακρογωνιαίος λίθος» για τους δεσμούς μεταξύ Τουρκίας και της Μαύρης ηπείρου.
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ…
