Του Γιώργου Σιακαντάρη*
Όταν κηρύσσεις το τέλος στα όνειρα της Ιστορίας, είναι δύσκολο να αντιμετωπίσεις τα φαντάσματά της
Η ρωσική επίθεση που ακολούθησε το διάγγελμα αναγνώρισης του Λουχάνσκ (έτσι το αποκαλούν οι Ουκρανοί) και του Ντονέτσκ από τον Πούτιν δεν φαίνεται να αποδυναμώνει τον θαυμασμό πολλών Ελλήνων προς αυτόν. Αυτός ο αλαζονικός δικτάτορας έχει πολλές συμπάθειες στη χώρα μας, όπως εξακολουθούν να έχουν οι δολοφόνοι Μιλόσεβιτς – Μλάντιτς και ο «ποιητής» Κάρατζιτς. Οχι τώρα που τα πράγματα «βράζουν», αλλά ακόμη το 2017, σε έρευνα της Pew Research Center, στην ερώτηση πόσο εμπιστοσύνη έχετε στον ρώσο πρόεδρο Πούτιν, οι Ελληνες ήταν οι μόνοι στην Ευρώπη που πλειοψηφικά απάντησαν ότι τον εμπιστεύονται. Πώς μπορούσε να γίνει αλλιώς όταν η ελληνική κοινή γνώμη είχε κλείσει παλαιότερα τα μάτια στον βομβαρδισμό επί μία τριετία του Σαράγεβο από τους ορθόδοξους σέρβους «αδελφούς» – μιας πόλης οι πολίτες της οποίας επέμεναν να υποστηρίζουν την πολυεθνική Γιουγκοσλαβία απέναντι στους διχαστικούς εθνικισμούς των ποικίλων εξουσιών (κεντρικών και τοπικών, σερβικών, κροατικών και μουσουλμανικών) – ή τότε που υπό την καθοδήγηση του Κάρατζιτς, επίτιμου προσκεκλημένου ελλήνων πολιτικών, έσφαξαν στη Σρεμπρένιτσα χιλιάδες βόσνιους μουσουλμάνους. Ετσι και σήμερα πολλοί στην Ελλάδα αδιαφορούν για τον Ναβάλνι και γνωρίζουν ελάχιστα για τις δεκάδες δολοφονίες δημοσιογράφων και άλλων διαφωνούντων στην πουτινική Ρωσία (Αννα Πολιτκόφσκαγια και Ιβάν Σαφρόνοφ μεταξύ των πλέον γνωστών), τις συλλήψεις χωρίς εισαγγελική άδεια, τις στημένες δίκες, τις καθημερινές εξαφανίσεις πολιτών, την οικιστική πολιτική που ασκείται με τη συνεργασία πουτινικών συνεργατών και μαφίας.
Αυτές οι «αγάπες» στηρίζονται στο δίπολο: Ελλάς / Ρωσία / Σερβία / Ορθοδοξία από τη μια και Πούτιν / Μιλόσεβιτς «στιβαροί» ηγέτες από την άλλη. Ο Πούτιν έκανε πάλι ισχυρή τη Ρωσία, υποστηρίζουν τόσο οι «ορθόδοξοι ρωσολάγνοι» όσο και οι «δυτικοί οριενταλιστές». Και οι δύο, αποδεχόμενοι ακριβώς τους πουτινικούς ισχυρισμούς πως η Ρωσία δεν είναι Δύση, δείχνουν βαθύτατη άγνοια ή περιφρόνηση του ρωσικού πολιτισμού. Ολες οι αντιδημοκρατικές ενέργειες του πουτινισμού δικαιολογούνται στο όνομα του λεγόμενου πολιτισμικού διχασμού Ευρώπης και Ρωσίας. Κάποιοι μάλιστα δυτικοί αλλά και έλληνες υπερσυντηρητικοί αρθρογράφοι δεν μένουν σ’ αυτό. Αποδίδουν στη Ρωσία την ευθύνη για τα πάντα, ακόμη και για τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, και εξομοιώνοντας τις πηγές του κομμουνισμού με αυτές του ναζισμού βγάζουν «λάδι» το ανεπανάληπτο του ναζισμού. Για όλους αυτούς η ψυχοσύνθεση του Ρώσου θέλει αυθέντη, τσάρο, πανίσχυρο πρόεδρο, μοναρχική εξουσία. Με μια τέτοια κρίση συμφωνούν τόσο δυτικοί ρωσόφοβοι αναλυτές όσο και πολλοί Ελληνες του τηλεοπτικού συρμού, λάτρεις της ρωσικής ορθοδοξίας και δύναμης. Και οι δύο πλευρές ομονοούν ως προς το κεντρικό αφήγημα. Η Ρωσία δεν κάνει για τη δημοκρατία. «Δημοκράτες» να σου πετύχουν!
Ρωσία όμως είναι κι η ευαισθησία των Αχμάτοβα, Τσβετάγεβα, Μάντελσταμ, Εσένιν, Πούσκιν, Μαγιακόφσκι, Γκόγκολ, Τσέχοφ, η κοινωνική κριτική των Τολστόι, Ντοστογέφσκι, Τσερνισέφσκι, Μπουλγκάκοφ, Τουργκένιεφ, Ζαμιάτιν, Λέρμοντοφ, των μεταπολεμικών Γκρόσμαν, Πάστερνακ, η «Πετρούπολη» του Αντρέι Μπέλι, «Η ευτυχισμένη Μόσχα» του Αντρέι Πλατόνοφ και η σύγχρονη Ρωσία των βιβλίων «Αντεργκράουντ ή ένας ήρωας του καιρού μας» του Μακάνιν, «Το πράσινο αντίσκηνο» της Ουλίτσκαγια, «Ο τελευταίος έρωτας ενός ουκρανού προέδρου» του Κούρκοφ, του Μουσείου Ερμιτάζ, του ταρκοφσκικού «Στάλκερ» και του «Λεβιάθαν» του Αντρέι Ζβιαγκίντσεφ, των μεγάλων συνθετών και επιστημόνων και πολλών άλλων ων ουκ έστιν αριθμός.
Αυτά που εμπόδισαν τη Ρωσία να γίνει και γεωπολιτικά Δύση είναι τα λάθη των Δυτικών που μετά το 1990 την αντιμετώπισαν ως απειλή και όχι ως ευκαιρία για τη δυτική δημοκρατία και οι δικαιολογημένες φοβίες των πρώην υποταγμένων στον σοβιετικό ζυγό χωρών. Οταν όμως κηρύσσεις το τέλος στα όνειρα της Ιστορίας, είναι δύσκολο να αντιμετωπίσεις τα φαντάσματά της.
*Ο Γιώργος Σιακαντάρης είναι διδάκτωρ Κοινωνιολογίας
Πηγή: in.gr
