Του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου
Η τελευταία εκθεση της CIA, για τις μεγάλες απειλές στον κόσμο μας, όπως την καταγράφει το γαλλικό περιοδικό «Λε Πουάν» σε ειδική έκδοσή του, περιγράφει με επιτυχία πολλές εξελίξεις και προσφέρει πολύτιμη τροφή για σκέψη και προβληματισμό. Αποφεύγει επιμελώς δε να κάνει πολιτικού περιεχομένου υποδείξεις. Πλην όμως, ο αναγνώστης της έκθεσης, καταλαβαίνει αμέσως ότι στον αναδυόμενο πολυπολικό κόσμο, οι δυνάμεις του αυταρχισμού και του επιθετικού ολοκληρωτισμού θα δώσουν τον υπέρ πάντων αγώνα κατά της δυτικού τύπου φιλελεύθερης δημοκρατίας.
Η δε έννοια που η CIA δίνει στον όρο φιλελεύθερη, στην ουσία υπονοεί τη δυτική σοσιαλδημοκρατία. Με άλλα λόγια, η έρευνα της αμερικανικής υπηρεσίας, εμμέσως, πλην όμως σαφώς, θέτει θέμα ορισμού και προσδιορισμού του καπιταλισμού ως αφετηρίας της μεικτής οικονομίας που ισχύει στο δυτικό κόσμο.
Κατ’ επέκταση, πέρα από την αντιπαράθεση αυταρχισμού και δημοκρατίας, έχουμε και σύγκρουση καπιταλισμών, γεγονός που κάνει τον αναδυόμενο κόσμο μας εξαιρετικά επικίνδυνο, ολισθηρό και πολύπλοκο. Διότι οι παράγοντες και συντελεστές που υπεισέρχονται στην αντιπαράθεση αυτή δεν έχουν πολλές ομοιότητες με τους αντίστοιχους παραδοσιακούς που χρησιμοποίησαν οι Μαρξ και οι νεοκλασσικοί θεμελιωτές της πολιτικής οικονομίας.
Για παράδειγμα, όταν ο Καρλ Μαρξ έγραφε για την πρωτογενή συσσώρευση κεφαλαίου, δύσκολα θα μπορούσε να φανταστεί ότι η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί κάποιον να τον κάνει δισεκατομμυριούχο μέσα σε λίγες εβδομάδες και εκατομμυριούχο σε διάστημα μισής ώρας. Στην εποχή του, η τεχνητή νοημοσύνη και η ψηφιακή οικονομία δεν ήσαν γνωστές ούτε κάν ως αναφορές επιστημονικής φαντασίας.
Πέρα από τις παραπάνω θεωρήσεις, η έκθεση της CIA επισημαίνει ότι η ρωσική επίθεση κατά της Ουκρανίας είναι πολύ πιο σοβαρή από κάποιες επίπεδες ερμηνείες «καφενειακού επιπέδου». Από πλευράς εντυπώσεων, επισημαίνεται ότι η ρωσική εισβολή έριξε περισσότερους πρόσφυγες στους δρόμους από ό, τι είχε δει η Γηραιά Ήπειρος μετά την κατάρρευση της ναζιστικής Γερμανίας. Η σύγκρουση έχει επίσης προκαλέσει παγκόσμια ενεργειακή κρίση. Έχει αυξήσει το φάσμα των ελλείψεων τροφίμων. Έχει εξάρθρώσει πλανητικές γραμμές παραγωγής. Επιτάχυνε την αύξηση του πληθωρισμού. Έχει προκαλέσει διαδοχικές κοινωνικές εντάσεις. Και δεν έχει τελειώσει ακόμα: ο ρωσικός στρατός συνεχίζει την επίθεσή του στην Ουκρανία. Ζούμε την «αρχή μίας αλλαγής εποχής», παρατηρούν οι συντάκτες της έκθεσης, τονίζοντας όμως ότι ο δυτικός κόσμος διαθέτει δυνατότητες αποτελεσματικής άμυνας. Ωστόσο τις δυνατότητες αυτές, η συμμαχία των αυταρχικών χωρών διαθέτει ισχυρά πολιτικά, επικοινωνιακά και οικονομικά μέσα υπονόμευσής τους.
«…Η διεθνής φιλελεύθερη και δημοκρατική τάξη υπάρχουν τρόποι να κλονιστεί είτε από κρατικούς παράγοντες (Ιράν, Β.Κορέα) είτε από τρομοκρατικές οντότητες, όπως το Ισλαμικό Κράτος, η Αλ Καϊντά και η Χεζμπολλάχ, είτε από μεγάλα δίκτυα οργανωμένου εγκλήματατος και διακίνησης ναρκωτικών…
“….Το Πεκίνο, η Μόσχα, η Τεχεράνη και η Πιονγκγιάνγκ έχουν επιδείξει την ικανότητα και την πρόθεση τους να προωθήσουν τα συμφέροντα τους εις βάρος των Ηνωμένων Πολιτειών και των συμμάχων τους….”. Οι κύριοι αντίπαλοι και ανταγωνιστές των Ηνωμένων Πολιτειών βελτιώνουν τις στρατιωτικές, κυβερνοεπιθέσεις και άλλες δυνατότητες τους και δεν διστάζουν να τις χρησιμοποιήσουν, γεγονός που αυξάνει τους κινδύνους για τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους τους, αποδυναμώνοντας τη συμβατική αποτροπή μας και επιδεινώνοντας τη μακροχρόνια απειλή που θέτουν τα όπλα μαζικής καταστροφής….», σημειώνει η έκθεση, της οποίας δημοσιεύουμε αποκλειστικά αποσπάσματα.
Προειδοποιεί δε ότι οι συλλογικές και διεθνικές απειλές – κλιματική αλλαγή, διάδοση όπλων μαζικής καταστροφής, απειλές στον κυβερνοχώρο, τρομοκρατία, στρατιωτικοποίηση του διαστήματος, πανδημίες – βαραίνουν ολόκληρο τον πλανήτη. Σε αυτό το κρίσιμο πλαίσιο, οι προβλέψεις των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών συμβάλλουν στην πρόβλεψη μελλοντικών κρίσεων, είτε ανθρωπιστικών, οικονομικών, περιβαλλοντικών, στρατηγικών. Η δε ετήσια αξιολόγησή τους για τα εθνικά συμφέροντα των Ηνωμένων Πολιτειών (Η ετήσια αξιολόγηση απειλών της υπηρεσίας πληροφοριών των ΗΠΑ) μόλις μεταφράστηκε στα γαλλικά (Les Nouvelles Menaces sur notre monde vues par la CIA, Editions des Equateurs.
Ποια η ρωσική επιρροή
«…..Αναμένουμε από τη Μόσχα να παραμείνει μια ισχυρή δύναμη και μια τρομερή πρόκληση για τις Ηνωμένες Πολιτείες σε ένα μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό πλαίσιο κατά την επόμενη δεκαετία. Η Ρωσία θα συνεχίσει να επιδιώκει τα συμφέροντά της ανταγωνιστικά, μερικές φορές συγκρουόμενη και προκλητικά, μεταξύ άλλων πιέζοντας να κυριαρχήσει στην Ουκρανία και σε άλλες “κοντινές χώρες”, ενώ παράλληλα θα διερευνήσει ευκαιρίες για την επίτευξη μιας πιο σταθερής σχέσης με την Ουάσιγκτον. (…) Η Ρωσία χρησιμοποιεί τη διαφθορά ως αποτελεσματικό εργαλείο εξωτερικής πολιτικής για να προωθήσει τους γεωπολιτικούς της στόχους και να αγοράσει επιρροή σε άλλες χώρες. Ωστόσο, η διαφθορά αποτελεί επίσης μακροπρόθεσμη εγχώρια ευπάθεια, καθώς και τροχοπέδη στις οικονομικές επιδόσεις και την ικανότητα της Ρωσίας να προσελκύσει επενδύσεις. (…)
Αυτό σημαίνει ότι είναι πιθανόν στον οικονομικό τομέα, οι σχέσεις της με την Κίνα να γίνουν ασταθείς. Παρ’ όλα αυτά, πιστεύουμε ότι η Ρωσία θα παραμείνει ο μεγαλύτερος και ισχυρότερος αντίπαλος των Ηνωμένων Πολιτειών σε όπλα μαζικής καταστροφής στο εγγύς μέλλον, καθώς επεκτείνει και εκσυγχρονίζει τις ικανότητές της στον τομέα των πυρηνικών όπλων και αυξάνει τις δυνατότητες των στρατηγικών και μη στρατηγικών όπλων της. (…) Η Ρωσία παρουσιάζει μια από τις πιο απειλητικές ξένες επιρροές για τις Ηνωμένες Πολιτείες, χρησιμοποιώντας τις υπηρεσίες πληροφοριών, τους πληρεξούσιους και τα μεγάλης κλίμακας εργαλεία επιρροής της για να προσπαθήσει να διαιρέσει τη Δύση και να αυξήσει την επιρροή της σε όλο τον κόσμο, ενώ προσπαθεί να υπονομεύσει την παγκόσμια θέση των ΗΠΑ, να ενισχύσει τη διχόνοια εντός των ΗΠΑ και να επηρεάσει τους Αμερικανούς ψηφοφόρους και υπεύθυνους χάραξης πολιτικής. (…)….», αναφέρει μεταξύ άλλων η έκθεση. ΟΧΙ χωρίς να τονίζει ότι η περιοχή μας γενικά θα είναι από τις πιο ευάλωτες σε αντιδημοκρατικές και προπαγανδιστικές επιθέσεις αλλά και σε προβλήματα που θα προκύπτουν από υγειονομικές και περιβαλλοντικές κρίσεις.
Συμπέρασμα: Ο κόσμος ενώ θα οδεύει προς το 2040 θα γίνεται εξαιρετικά ολισθηρός και η δημοκρατική Ευρώπη έχει πλέον μύριους λόγους να ενισχύσει την οντότητά της και το πολιτιστικό της κύρος.
