Του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου
Ενώ μαίνονται παγκοσμίως οι επιπτώσεις της πανδημίας και οι παρενέργειες του άτυπου παγκοσμίου πολέμου που ξεκίνησε ένας πρώην πράκτορας της σοβιετικής μυστικής υπηρεσίας KGB εισβάλλοντας στην Ουκρανία, γίνεται ηλίου φαεινότερον ότι ο κρατισμός θα γνωρίσει λαμπρές ημέρες δόξας.
Ενόψει δε της προοπτικής αυτής, σίγουρα είναι εντυπωσιακό το πάρτι που κάνουν βαριές υπογραφές οικονομολόγων όπως του Στίγκλιτς, του Κρούγκμαν, της Ματσουκάτο, του Ζαν Τιρόλ και άλλων ουκ έστιν αριθμός, που παρελαύνουν από σελίδες περιοδικών, εφημερίδων και ιστοτόπων.
Πραγματικοί θούριοι ακούγονται σε τηλεοράσεις και ραδιόφωνα για την επιστροφή του κράτους. Ομολογώ ότι με τους πανηγυρισμούς αυτούς τα έχω χαμένα. Δεν μπορώ αν καταλάβω τι συμβαίνει. Σε όλους αυτούς ο διεθνής κρατισμός τους έπεφτε λίγος;
Στην Κίνα, δεύτερη οικονομική δύναμη στον κόσμο, η οικονομία είναι κομματικοποιημένη και κρατική σε ποσοστό πάνω από 75%. Στη μετακομμουνιστική Ρωσία το σύστημα Πούτιν, μια χούφτα ολιγάρχες και το κράτος ελέγχουν το 80% της οικονομίας. Στην Αφρική Κινέζοι και τοπικοί δικτάτορες, ελέγχουν σχεδόν το σύνολο των πλουτοπαραγωγικών πηγών της «Μαύρης Ηπείρου» και το 90% των οικονομιών των χωρών που την απαρτίζουν.
Στη Μέση Ανατολή, οι αγιατολλάδες, οι μαφιόζοι της Χαμάς και της Χεζμπολλάχ, οι εμίρηδες και λοιποί σεΐχηδες και από κοντά οι ναρκέμποροι του Αφγανιστάν, έχουν το σύνολο των οικονομιών στα χέρια τους, με εξαίρεση βέβαια την ισραηλινή οικονομία, κρατικοποιημένη και αυτή σε ποσοστό πάνω από 50%.
Στη γειτονική μας Τουρκία, ο Ερντογάν και το στρατιωτικό κατεστημένο ελέγχουν το 70% της τουρκικής οικονομίας, η οποία σήμερα βρίσκεται μπροστά στο γκρεμό. Όσο για τη Λατινική Αμερική, θα πρέπει να αφιερώσει κανείς ένα ξεχωριστό βιβλίο, για το πώς συμβιώνουν κρατική οικονομία και οικονομικό έγκλημα, στο πλαίσιο μιας πολυπλόκαμης παραοικονομίας.
Τέλος, στη Ασία, με αφετηρία την Ινδία, δεν υπάρχει εθνική οικονομία στην οποίαν το κράτος να έχει συμμετοχή λιγότερη από 60%.
Αυτά ως προς την οικονομία. Από πολιτικής πλευράς, όπως αναφέρει στην τελευταία έκθεσή του το Διεθνές Ινστιτούτο για τη Δημοκρατία και την Εκλογική Συμπαράσταση (IDEA), σε παγκόσμιο επίπεδο, η τόνωση του κρατισμού συνοδεύεται και με σταδιακή αποδυνάμωση της δημοκρατίας, η οποία μετά την άνοιξη της περιόδου 1993-2005, άρχισε να μπαίνει σε χειμώνα, ο οποίος εσχάτως γίνεται πολικός.
Είναι περίεργοι έτσι οι πανηγυρισμοί για την δήθεν επιστροφή του Κράτους, σε μια περίοδο όπου το μόνο σίγουρο είναι η επανάκαμψη του αυταρχισμού και ο περιορισμός της δημοκρατίας. Μπορεί βέβαια οι σημερινές αυταρχικές κυβερνήσεις να μην δολοφονούν απροκάλυπτα πληθυσμούς και να μην χρησιμοποιούν την ωμή βία του παρελθόντος, αυτό δεν μειώνει όμως την ψυχολογική βία και την τρομοκρατία που ασκούν κυνικές και αρπακτικές κυβερνήσεις.
Πολύ φοβούμεθα έτσι, ότι οι αλαλαγμοί υπέρ του κράτους αφορούν κυρίως τη Δύση και στόχο έχουν την ενίσχυση της κρατικής εξουσίας και των πλεγμάτων σχέσεων που τη συνθέτουν μπροστά στην ψηφιακή εποχή.
Ο νεοκρατισμός είναι υπό αυτή την έννοια έτσι ένας νέος κορπορατισμός, στο πλαίσιο του οποίου νέες συντεχνίες και νέα γραφειοκρατικά δίχτυα θα επιδιώκουν τον έλεγχο της ψηφιακής εποχής.
Για να χρησιμοποιήσουμε μια έκφραση από ένα λαμπρό βιβλίο του καθηγητού Γ.Β. Δερτιλή, οι περί το κράτος θριαμβολογίες, υποκρύπτουν τη γέννηση ενός νέου «Λερναίου Κράτους», το οποίον αυτή τη φορά θα στηρίζεται και θα χρησιμοποιεί τα ψηφιακά πλέγματα εξουσίας, τα οποία σίγουρα θα είναι ταχύτερα, πληρέστερα και πιο αποτελεσματικά από τα αντίστοιχα του παρελθόντος.
Πρόκειται δε για ένα Λερναίον Κράτος που ήδη παγκοσμιοποιείται ταχύτατα και το γεγονός αυτό από μόνο του παράγει τεράστιες ανισότητες. Προφανώς δε, επειδή ιστορικά στα εκάστοτε πλέγματα εξουσίας δεν εντάσσονται όλα τα κοινωνικά υποκείμενα, στην νέα εποχή μπορούμε να προβλέψουμε ότι η μεγάλη μάζα των υπηκόων του κράτους θα παραμένει απλός θεατής των τεκταινομένων.
Εις βάρος ασφαλώς της δημοκρατίας, η οποία συνεχώς θα λιγοστεύει.
