Αγαπημένε μου Ρώσε φίλε
Θυμήθηκα χθες το βράδυ τις συζητήσεις, τα αστεία και τα γέλια που κάναμε, πίνοντας στην κουζίνα σου, σχετικά με τα μαθήματα του Ιστορικού και Διαλεκτικού Υλισμού, του Επιστημονικού Κομμουνισμού και της ιστορίας του Μαρξισμού – Λενινισμού. Θυμήθηκα τα ανέκδοτα που λέγαμε, τα παρατσούκλια που βγάζαμε στους δύσμοιρους εκείνους καθηγητές, οι οποίοι ήταν επιφορτισμένοι με «το βαρύ και δύσκολο καθήκον» να μας γαλουχήσουν στα νάματα της παγκόσμιας επανάστασης. Θα συμφωνήσεις, πιστεύω, πως ήταν διασκεδαστικό, παρά τη μιζέρια της καθημερινότητάς μας στην κοινωνία «του ανεπτυγμένου σοσιαλισμού και ένα βήμα πριν την κομμουνιστική κοινωνία».
Η ιστορία τα έφερε έτσι τα πράγματα που εκείνο το σύστημα κατέρρευσε μέσα σε μια νύχτα, δίχως να βρεθεί έστω ένας να το υπερασπιστεί. Δεν θα ξεχάσω την απάντησή σου στην ερώτησή μου, γιατί συνέβη αυτό; «Γιατί είχαμε κουραστεί πολύ από αυτό το σύστημα, από τη στασιμότητα, από την έλλειψη προοπτικής».
Τα θυμήθηκα όλα αυτά γιατί, πρόσφατα, διάβασα δύο ειδήσεις οι οποίες πυροδότησαν αυτό το τσουνάμι των αναμνήσεων.
Η πρώτη έχει σχέση με την εισαγωγή του μαθήματος «Συζητάμε για τα σημαντικά» στο πρόγραμμα των σχολείων. Σύμφωνα με τις οδηγίες του υπουργείου Παιδείας σας, το μάθημα αυτό θα είναι αφιερωμένο στην ανάδειξη των ηρωικών, επικών σελίδων της ρωσικής ιστορίας, έτσι όπως την αντιλαμβάνεται η σημερινή πολιτική ηγεσία της χώρας σου. Γνωρίζεις, υποθέτω, πολύ καλά πως αυτό το αφήγημα είναι γεμάτο διαστρεβλώσεις, ψεύδη και προπαγανδιστικούς ακροβατισμούς, προκειμένου να στηρίξουν τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο που διεξάγετε κατά της Ουκρανίας. Με άλλα λόγια, αντί να στρέψετε το βλέμμα σας στο μέλλον, επιστρέφετε σε ένα παρελθόν καταδικασμένο από την ιστορία. Μετατρέπετε το σχολείο σε Putinjugend, υπονομεύοντας το μέλλον εκατομμυρίων παιδιών, τα οποία θα ζήσουν σε μία κλειστή, απομονωμένη κοινωνία, μακριά από την πρόοδο της υπόλοιπης ανθρωπότητας. Πώς το αντέχετε αυτό;
Η δεύτερη είδηση, έχει να κάνει με την εισαγωγή νέων μαθημάτων σε όλες ανεξαιρέτως τις σχολές και ειδικότητες. Μαθήματα υποχρεωτικά για όλους τους φοιτητές και σπουδαστές. Πρόκειται για κάτι ανάλογο του αλήστου μνήμης μαθήματος «Επιστημονικός κομμουνισμός», εκείνου του εκφυλιστικού για την επιστήμη βασάνου για ολόκληρες γενιές. Σύμφωνα με αυτά που διάβασα, το μάθημα αυτό θα χωρίζεται σε τέσσερις ενότητες: την ιστορική, τον πολιτισμικό κώδικα της Ρωσίας, το τρόπο με τον οποίο η Ρωσία βλέπει τον εαυτό της στον κόσμο και τη μορφή του μέλλοντος, έτσι όπως τον ονειρεύονται (ή μήπως μαγειρεύουν;) οι μανδαρίνοι του υπουργείου Παιδείας σας.
Καθεστώς το οποίο χρειάζεται την «ιδεολογική προετοιμασία» των νέων ανθρώπων, όπως αντιλαμβάνεσαι και γνωρίζεις από την ιστορία, δεν πρόκειται να μακροημερεύσει. Ακόμη, όμως, κι αν συμβεί αυτό, γνωρίζεις από την εμπειρία σου πως θα πρόκειται για μια μακρά περίοδο «στασιμότητας» (σου θυμίζει κάτι αυτή η λέξη;), κατά τη διάρκεια της οποίας, ενώ εσείς θα παλεύετε για να διατηρήσετε κάποιες σκιές του εαυτού σας, ο υπόλοιπος κόσμος θα κάνει άλματα προόδου.
Αλήθεια, πώς φαντάζονται οι εμπνευστές αυτού του «εκπαιδευτικού προγράμματος» τη Ρωσία, τη θέση της στον κόσμο και τη σχέση της μαζί του; Αντιλαμβάνεσαι πως σήμερα η χώρα σου βρίσκεται απομονωμένη και αποκομμένη από τις ραγδαίες εξελίξεις στον τομέα των επιστημών και της υψηλής τεχνολογίας. Ενώ διαθέτετε λαμπρές διάνοιες, μακρά επιστημονική εμπειρία και αφοσιωμένους εργάτες του πνεύματος, τους στερείτε το απαραίτητο και αναγκαίο οξυγόνο που δεν είναι άλλο από την επικοινωνία με τους συναδέλφους τους ανά τη Γη και, επιπλέον, τους έχετε, διά της βίας, αφαιρέσει (καταργήσει, θα έλεγα καλύτερα), την έννοια του ανταγωνισμού που αποτελεί και την κινητήρια δύναμη της προόδου.
Το μέλλον; Πώς φαντάζεστε το μέλλον, στην κατάσταση που βρίσκεστε εξαιτίας του άδικου πολέμου κατά της Ουκρανίας; Νομίζετε πως τα εγκλήματα θα ξεχαστούν; Νομίζετε πως οι ένοχοι δεν θα κληθούν να λογοδοτήσουν; Θα ξεφύγουν;
Ξέρω πως υπολογίζετε στην «κόπωση» των πολιτών των δυτικών κοινωνιών. Ξέρω πως θεωρείτε αληθή τα ψέματα της τηλεοπτικής προπαγάνδας ότι στη Δύση πεινάμε και κρυώνουμε. Άνοιξε λίγο τα μάτια σου. Δες την πραγματικότητα, έτσι όπως αυτή διαμορφώνεται τόσο στα μέτωπα του πολέμου όσο και στα αόρατα για εσάς μέτωπα της υποστήριξης και της αλληλεγγύης των δυτικών κοινωνιών προς τη δοκιμαζόμενη Ουκρανία.
Αγαπημένε Ρώσε φίλε μου,
Καμία κοινωνία δεν πρόκοψε κοιτάζοντας προς τα πίσω και μάλιστα μέσα από τον παραμορφωτικό φακό ενός ψευδεπίγραφου κλέους. Καμιά κοινωνία δεν προόδευσε υπονομεύοντας το μέλλον των νέων γενιών. Η δική μας γενιά είχε το θλιβερό προνόμιο να το διαπιστώσει, βιώνοντας τις καταρρεύσεις ουτοπιών που αποδείχτηκαν δυστοπίες. Όσο κι αν προσπαθήσει ο προπαγανδιστικός μηχανισμός, οι νέοι πάντα θα βρίσκουν τρόπο να δημιουργούν ρωγμές κι ανοίγματα, να επικοινωνούν με τους συνομηλίκους τους, να μαθαίνουν τις εξελίξεις και να βγάζουν τα δικά τους συμπεράσματα. Θυμάσαι, εξάλλου, τους νέους των δεκαετιών του 1960 και του 1970 στην πατρίδα σου. Και τότε η προπαγάνδα ήταν πανίσχυρη και μονοπωλιακή, μα οι αυτοσχέδιες εκδόσεις samizdat κυκλοφορούσαν χέρι με χέρι, το ίδιο και οι κασέτες με απαγορευμένα συγκροτήματα και τραγουδιστές. Τελικά, ποιος κέρδισε τότε; Η απρόσωπη γκρίζα προπαγάνδα στο κόκκινο πλαίσιο ή η πολύχρωμη, πανανθρώπινη γνώση;
Αντιλαμβάνομαι πως ψάχνετε να βρείτε νόημα σε αυτόν τον καταστροφικό και για εσάς πόλεμο, μα, πίστεψέ με, ψάχνετε σε λάθος μέρος και με λάθος μέσα. Αντί να αναστοχαστείτε την τραγική εμπειρία του κομμουνιστικού πειράματος στη χώρα σας, προσπαθείτε τώρα, μέσα από μια τερατογένεση, να βρείτε στήριγμα στην παράνοια της αναβίωσης πρακτικών καταδικασμένων σε αποτυχία, αλλά, κυρίως, στην καταστροφή των νέων ανθρώπων, οι οποίοι είτε από ιδεαλιστικά κίνητρα είτε από ραθυμία στοχασμού γίνονται αθύρματα μιας αδίστακτης εξουσίας και θα συντριβούν στις μυλόπετρες της Ιστορίας.
Δεν ξέρω αν σε έπεισα, αλλά πιστεύω ότι αξίζει τον κόπο να σκεφτείς τα επιχειρήματά μου.
Έχω ακόμη εκείνη την παράνομη, δαχτυλογραφημένη έκδοση με ποιήματα του Οσίπ Μαντελστάμ που μου χάρισες σε κάποια γενέθλιά μου. Όταν ξαναβρεθούμε θα σ’ τη φέρω, γιατί τώρα πια εσύ τη χρειάζεσαι περισσότερο από εμένα.
Θα σου ξαναγράψω σύντομα.
Ο έλληνας φίλος σου
7 Νοεμβρίου 2022
Πηγή: bookjournal.gr
