Του Κώστα Χριστίδη*
Ο Κομφούκιος είχε πει πως «όταν οι λέξεις χάνουν τη σημασία τους, οι άνθρωποι χάνουν την ελευθερία τους». Επιβεβαίωση της άποψης αυτής παρέχουν οι διαστρεβλώσεις εννοιών που αναφέρονται κυρίως σε πολιτικά ιδεώδη, το περιεχόμενο των οποίων εντέχνως αλλοιώνεται από προπαγανδιστές κατά κανόνα του αριστερού χώρου. Κλασικό παράδειγμα είναι η πρόσφατη χρήση του συνθήματος «δικαιοσύνη παντού» από έναν «μαιτρ» της διαστρέβλωσης εννοιών και γεγονότων, του κ. Αλέξη Τσίπρα.
Τί, όμως, συνιστά αληθώς «δικαιοσύνη» ; Επί μακρόν η έννοια αυτή σήμαινε την απαρέγκλιτη εφαρμογή κανόνων δικαίου, καθιερωμένων είτε διά νόμου είτε κατ’ έθιμον, έναντι πάντων, κυβερνώντων και κυβερνωμένων, χωρίς διακρίσεις λόγω φυλής, φύλου, θρησκεύματος, ηλικίας, πολιτικών φρονημάτων, σεξουαλικών προτιμήσεων ή άλλων, ανάλογων κριτηρίων. Η έννοια αυτή έχει υποχωρήσει στην εποχή μας έναντι μίας ασαφούς αντίληψης της λεγόμενης «κοινωνικής δικαιοσύνης». Η τελευταία σημαίνει την επιλεκτική εφαρμογή κανόνων υπέρ ατόμων και ομάδων από μία κεντρική πολιτική αρχή βάσει αόριστων αντιλήψεων μίας αναδιανεμητικής (ορθότερα, «προκρούστειας») δικαιοσύνης. Κατά μία εναλλακτική αλλά στηριζόμενη στην ίδια βασική προσέγγιση, η δικαιοσύνη ταυτίζεται με την προσπάθεια «άμβλυνσης των ανισοτήτων». Ποιων ανισοτήτων όμως ; Όπως υποστηρίζει ο Steven Pinker, καθηγητής εξελικτικής ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Harvard, στο μνημειώδες έργο του «Διαφωτισμός Τώρα», ηθικά απαράδεκτη δεν είναι η (εισοδηματική) ανισότητα αυτή καθ’ εαυτήν αλλά είναι η φτώχεια. Αν ένας άνθρωπος ζει μία μακρά, υγιή και δημιουργική ζωή, το πόσα κερδίζουν οι γείτονες, το πόσο μεγάλο είναι το σπίτι τους ή το πόσα αυτοκίνητα έχουν είναι ηθικά αδιάφορο. Ηθικά σημαντικό, επομένως, δεν είναι να έχουν όλοι τα ίδια αλλά να έχει ο καθένας αρκετά. Και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο συνολικός πλούτος μίας κοινωνίας δεν είναι μία σταθερή ποσότητα αλλά μπορεί να αυξομειωθεί ανάλογα με τις προσπάθειες και την συνεισφορά των μελών της, ενώ, βεβαίως, επηρεάζεται καθοριστικά από την ύπαρξη σωστών, ανοικτών θεσμών (δημοκρατικό πολίτευμα, λειτουργία της αγοράς, κράτος δικαίου) αλλά και από την ποιότητα του πολιτικού προσωπικού.
Αυτά όλα, ωστόσο, αποτελούν ψιλά γράμματα για τον κ. Τσίπρα. Η επιλεκτική εφαρμογή των νόμων βάσει της αρχής «για τους φίλους μου τα πάντα, για τους αντιπάλους μου η άτεγκτη εφαρμογή της νομοθεσίας» ήταν συνήθης πρακτική κατά την περίοδο διακυβέρνησης της χώρας από τους ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ. Κορυφαίο παράδειγμα, η υπόθεση NOVARTIS και η παραπομπή σε προανακριτική επιτροπή δέκα σημαντικών πολιτικών προσωπικοτήτων λόγω δήθεν εμπλοκής τους σε αδικήματα, όπως δωροδοκία κλπ., βάσει καταθέσεων προστατευμένων μαρτύρων, εκ των οποίων ο «Μάξιμος Σαράφης» ήδη αντιμετωπίζει κατηγορίες για άλλα, άσχετα με την υπόθεση NOVARTIS (η οποία για όλους τους κατηγορηθέντες πολιτικούς έχει προ πολλού τεθεί στο αρχείο) κακουργήματα. Κανονικά ο κ. Τσίπρας θα έπρεπε, αναλογιζόμενος τα πελώρια σφάλματά του σε σχέση (και) με αυτή την υπόθεση, να αναφωνήσει «Mea culpa, mea maxima culpa» ! Η παραδοχή λαθών, όμως, και η έκφραση συγγνώμης είναι παντελώς άγνωστες πρακτικές για τον συγκεκριμένο πολιτικό. Αντιθέτως, προσφάτως ενεργών ως Ολομέλεια του Αρείου Πάγου υπό μονομελή σύνθεση (!), αποφάνθηκε ότι ο Πρωθυπουργός είναι «αμετάκλητα ένοχος» για σύσταση και διεύθυνση εγκληματικής ομάδας με έδρα στο Μέγαρο Μαξίμου !
Η αντίληψη περί δικαιοσύνης του κ. Τσίπρα, με την πολιτική της υπερφορολόγησης της μεσαίας τάξης και του εξισωτισμού προς τα κάτω (που εφάρμοσε κατά την περίοδο 2015 – 2019), την προκήρυξη του οπερετικού δημοψηφίσματος του θέρους 2015 (όπου, αντί σεβασμού «κάθε λέξης του Συντάγματος» και της λαϊκής ετυμηγορίας, συνέβη ακριβώς το αντίθετο) και την προσπάθεια ελέγχου των «αρμών της εξουσίας» (που απειλεί να εφαρμόσει πιο αποτελεσματικά σε ενδεχόμενη δεύτερη θητεία του), δημιουργεί μίαν άκρως δυστοπική προοπτική. Στην, ευτυχώς απίθανη, περίπτωση εκλογικής επικράτησης του ΣΥΡΙΖΑ, η συνθηματολογούμενη από το κόμμα αυτό «δικαιοσύνη» θα είναι όχι «παντού», αλλά … πουθενά !
*Ο Κώστας Χριστίδης είναι νομικός- οικονομολόγος
