Του Λάμπρου Γ.Ροΐλου*
Τι θα γίνει αν ο Πούτιν χρησιμοποιήσει στο πεδίο ένα τακτικό πυρηνικό όπλο;
Πως μπορεί να απαντήσει σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο το ΝΑΤΟ;
Μπορεί; Και πως; Να πραγματοποιηθεί το MAD;
Περί του δόγματος Πούτιν.
Ο λόγος που «εφευρέθηκε» το 2000 το δόγμα Πούτιν περί «αποκλιμάκωσης μιας πολεμικής σύρραξης δια της κλιμάκωσης με την απειλή χρήσης πυρηνικών όπλων» (στο οποίο αναφερθήκαμε στο Α΄μέρος του άρθρου) , ήταν τα πολύ εξελιγμένα (συγκριτικά με τα Ρωσικά) συμβατικά στρατιωτικά μέσα του ΝΑΤΟ (ιδίως των ΗΠΑ) στον πόλεμο για την ανεξαρτησία του Κοσόβου, όταν το ΝΑΤΟ είχε επέμβει με αεροπορικό βομβαρδισμό της Σερβίας, την οποία ανάγκασαν σε συνθηκολόγηση (1999). Οι Ρώσοι φοβήθηκαν ότι οι Δυτικοί θα μπορούσαν με τον ίδιο τρόπο να επέμβουν στην Ρωσική Ομοσπονδία, όπου οι Ρώσοι πολεμούσαν εκείνη τη χρονιά με τους Τσετσένους αυτονομιστές. Έτσι ο Πούτιν υλοποίησε το δόγμα του ώστε να λειτουργήσει αυτό αποτρεπτικά σε τυχόν τέτοια σχέδια της Δύσης. Έτσι σε όλα τα μεγάλης εμβέλειας γυμνάσια που διεξήγαγε η Ρωσία από το 2000, όλα περιελάμβαναν προσομοιώσεις περιορισμένων πυρηνικών κτυπημάτων.Το χρησιμοποίησαν και στον πόλεμο της Γεωργίας το 2008 και μετά την κατάληψη της Κριμαίας το 2014. Φυσικά και το 2022 μέχρι σήμερα.
Τα πυρηνικά όπλα διακρίνονται σε στρατηγικά και σε τακτικά. Επίσημα, μόνο η Ρωσία και οι ΗΠΑ διαθέτουν τακτικά, οι άλλες χώρες μόνο στρατηγικά.
Τα στρατηγικά: Είναι τα ισχυρότερα και αυτά που έχουμε όλοι κατά νου , τα οποία είναι συνήθως μεγάλης εμβέλειας κυρίως διηπειρωτικοί πύραυλοι (ICBM) ή σε βομβαρδιστικά αεροπλάνα, αλλά ακόμα και σε υποβρύχια με δυνατότητα εκτόξευσης. Αυτά στοχεύουν προγραμματισμένα -στη σύγχρονη εποχή- σε εχθρικά στρατιωτικά αεροδρόμια, ραντάρ και αμυντικές εγκαταστάσεις εδάφους/αέρα, πυραυλικές και υποβρυχίων, ώστε να προετοιμάσουν το έδαφος για αεροπορικές/ πυραυλικές επιθέσεις σε υποδομές, στρατόπεδα και λοιπούς στόχους. Στην περίπτωση δε ολοκληρωτικού πυρηνικού πόλεμου θα στοχεύουν απευθείας και σε πόλεις.
Τα τακτικά είναι πολύ μικρότερης ισχύος συνήθως 0,3 – 10 κιλοτόνων. (Οι βόμβες στη Χιροσίμα-, Ναγκασάκι ήταν 15κ.τ.). Προορίζονται να χρησιμοποιηθούν επί του πολεμικού πεδίου στο εγγύς του συμβατικού στρατού που τα χρησιμοποιεί σε μια σύγκρουση με συμβατικές δυνάμεις. Μπορεί να ριφθούν από αεροπλάνα ή να λάβουν τη μορφή μικρής εμβέλειας πυραύλου, βολής πυροβολικού, νάρκης, βόμβας βυθού, τορπίλης, πυραύλων στεριάς/αέρος, ή αέρος/αέρος ή ακόμα και από φορητή συσκευή
(Αναλυτικότερα για τα πιο πάνω στο βιβλίο μου «Τα σημεία των καιρών» Εκδόσεις Παπαζήση Οκτ.23).
Σύμφωνα με την από 23/9/2022 μελέτη του (Αγγλικού) Βασιλικού Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων, γνωστού ως Chatham House (thinktank): Για να χρησιμοποιηθούν Ρωσικά στρατηγικά πυρηνικά όπλα σύμφωνα με το πρωτόκολλο της Ρωσίας πρέπει αυτά να τεθούν σε «ειδική κατάσταση (ετοιμότητας) πολεμικής ευθύνης», πράγμα που έγινε στις 27/2/22.
Οποιαδήποτε όμως κίνηση ετοιμασίας και ανάπτυξης στρατηγικών πυρηνικών όπλων θα γινόταν μέσω δορυφόρων άμεσα αντιληπτή από τις Νατοϊκές χώρες ακόμα και εν μέσω συννεφιάς ή τη νύχτα.
Στην περίπτωση τέτοιων κινήσεων σε συνδυασμό με πληροφορίες και αναλύσεις των Δυτικών υπηρεσιών ασφαλείας αν αποτύγχαναν οι διπλωματικές προσπάθειες να μεταπειστεί η Ρωσία, τότε (λέει η μελέτη) θα μπορούσαν οι χώρες του ΝΑΤΟ να επέμβουν με συμβατικά όπλα για την αποτροπή της εκτόξευσης στρατηγικών πυρηνικών όπλων βομβαρδίζοντας τις σχετικές αποθήκες και τις σχετικές πυραυλικές εγκαταστάσεις προληπτικά. Αυτό όμως θα ενείχε τεράστιους κινδύνους αντί για αποτροπή να προκαλέσει πολύ χειρότερη επίθεση εκ μέρους της Ρωσίας που δεν θα το εκλάμβανε σαν προληπτική αλλά σαν επιθετική ενέργεια, συνεχίζει η μελέτη.
Πως θα απαντούσε όμως το ΝΑΤΟ σε ένα μεμονωμένο Ρωσικό χτύπημα με τακτικό πυρηνικό όπλο επί του πεδίου;
Σύμφωνα λοιπόν με την ίδια μελέτη θα απαντούσε είτε χρησιμοποιώντας συμβατικά όπλα σε στρατηγικά σημεία της Ρωσίας, είτε με αντίστοιχο τακτικό πυρηνικό όπλο, με νομιμοποίηση για αυτή την ενέργεια το γεγονός, ότι το Ρωσικό πυρηνικό κτύπημα στην Ουκρανία θα είχε αντίκτυπο και συνέπειες πέραν των συνόρων επηρεάζοντας τις γειτονικές Νατοϊκές χώρες.
Η μελέτη αυτή θεωρεί ς ότι θα μπορούσε γι’ αυτό τον σκοπό να χρησιμοποιηθεί κάποια από τις 150 Αμερικανικές Β-61 πυρηνικές βόμβες βαρύτητας τις εγκατεστημένες σε 5 Νατοϊκές χώρες (Βέλγιο, Γερμανία, Ολλανδία, Ιταλία και Τουρκία). Με τις ΗΠΑ,, Γαλλία, Μ. Βρετανία, να έχουν επίσης δυνατότητες χρήσης πυρηνικών.
Η ίδια μελέτη επίσης επισημαίνει ότι η λειτουργία του αξιώματος MAD του ψυχρού πολέμου γίνεται πιο πολύπλοκή την σημερινή εποχή όταν ληφθούν υπόψιν μεταξύ άλλων οι δυνατότητες κυβερνοεπιθέσεων που θα μπορούσαν να επέμβουν στην διοίκηση, χρήση και τον έλεγχο των πυρηνικών όπλων και εγκαταστάσεων.
Στο θέμα αυτό μια μελέτη του ίδιου Chatham House της 18/12/20 επισημαίνει δύο τρόπους απάντησης:
Η μία λύση είναι το hackback, δηλαδή η άμεση απάντηση σε κυβερνοεπίθεση με τον ίδιο τρόπο. Δηλαδή με άμεση κυβερνοεπίθεση. Η άλλη λύση είναι η ασύμμετρη απάντηση σε χακάρισμα πυροδοτώντας κάποιο περιορισμένο πυρηνικό χτύπημα.. Το σύστημα προστασίας όμως μπορεί να παρερμηνεύσει κάποια επίδραση στο σύστημα (που να μην έχει σχέση με κυβερνοεπίθεση) και να πυροδοτήσει αναβαθμισμένο πυρηνικό κτήμα με καταστροφικές συνέπειες.
Στο πλαίσιο των επιλογών που συζητήθηκαν στην συλλογική αυτή μελέτη, η διπλωματική οδός, είναι η λιγότερο δαπανηρή και εγκυμονεί τους χαμηλότερους κινδύνους κλιμάκωσης και επομένως, παράλληλα με τη βελτίωση της ανθεκτικότητας στον κυβερνοχώρο, είναι ζωτικής σημασίας τα κράτη να αρχίσουν να προβληματίζονται για νέα και καινοτόμα μέτρα συμμόρφωσης, συμπεριλαμβανομένων των μελλοντικών μηχανισμών επαλήθευσης και κινήτρων ορθής συμπεριφοράς.
Σε άλλη έκθεση/μελέτη του Chatham House του Απριλίου 2014 με τίτλο: «Περιπτώσεις που έφτασαν πολύ κοντά να γίνει χρήση πυρηνικών όπλων και Επιλογές Πολιτικής».
Επισημαίνονται και κάποιοι άλλοι κίνδυνοι: «Υπάρχουν πολλά γεγονότα που καταδεικνύουν το εύθραυστο των μέτρων της αποτροπής χρήσεως πυρηνικών, που οφείλεται μεταξύ άλλων σε τεχνικές δυσλειτουργίες και κακή επικοινωνία.
Δεδομένου του μεγάλου αριθμού πυρηνικών όπλων που υπάρχουν, της ασυνέπειας στην κουλτούρα και τις πρακτικές πυρηνικής ασφάλειας μεταξύ των κρατών, (όπως αποδεικνύεται από τις περιπτωσιολογικές μελέτες), και τον αποδεδειγμένο κίνδυνο ακούσιας χρήσης πυρηνικών, απαιτείται μια πιο προσεκτική εξέταση ορισμένων περιοχών υψηλού κινδύνου».
«Όσο καλά μελετημένη κι αν είναι, η λήψη αποφάσεων είναι πάντα ευάλωτη σε έλλειψη επαρκών πληροφοριών, σε κακή επικοινωνία και σε παρερμηνεία κάποιων δεδομένων. Αυτοί οι κίνδυνοι είναι ιδιαίτερα αυξημένοι σε περιόδους κρίσης και σε περιοχές που είναι επιρρεπείς σε στρατιωτικές αντιπαραθέσεις».
Μια προσομοίωση πυρηνικού πολέμου ΝΑΤΟ-Ρωσίας που ονομάζεται «Σχέδιο Α» “Plan A”, (2017) που αναπτύχθηκε από ερευνητές του Πανεπιστημίου Princeton (σε σχέση με το Πρόγραμμα Επιστήμης & Παγκόσμιας Ασφάλειας) (SGS), αναδημοσιεύει το Newsweek της 15/9/22, αναφέρει: «Η σύγκρουση στην Ουκρανία είναι η πιο σοβαρή κρίση με πιθανή πυρηνική διάσταση στην οποία εμπλέκονται Ρωσία και Ηνωμένες Πολιτείες/ΝΑΤΟ από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Ακόμα κι αν ο κίνδυνος ενός πυρηνικού πολέμου εξακολουθεί να θεωρείται «μικρός»—όπως πολλοί αναλυτές θα υποστήριζαν», είπε ο καθηγητής του Princeton Alex Glaser, ένας από τους δημιουργούς του Plan A, στο Newsweek. «Μια κρίση όπως αυτή που αντιμετωπίζουμε αυτή τη στιγμή οδηγεί συχνά σε κακή επικοινωνία μεταξύ των μερών, που επιδεινώνεται από το γεγονός ότι παραμένουν πολύ λίγες ενεργές γραμμές επικοινωνίας μεταξύ Ρωσίας και ΗΠΑ/ΝΑΤΟ”.
«Υπολογίζεται ότι θα υπάρξουν περισσότεροι από 90 εκατομμύρια άνθρωποι νεκροί και τραυματίες μέσα στις πρώτες ώρες της σύγκρουσης», είπε ο Glazer «Οι πραγματικοί θάνατοι θα αυξηθούν σημαντικά από τους θανάτους που προέρχονται από την κατάρρευση ιατρικών συστημάτων, καθώς και από πυρηνικές επιπτώσεις και άλλες μακροπρόθεσμες επιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένου ενός πυρηνικού χειμώνα παγκόσμιας κλίμακας».
«Μόλις ξεπεραστεί το πυρηνικό κατώφλι, μπορεί να είναι πολύ δύσκολο να αποτραπεί η κλιμάκωση σε έναν ολοκληρωτικό πυρηνικό πόλεμο, δηλαδή την κλιμάκωση από την απλή χρήση, με έναν τακτικό πυρηνικό όπλο στην Ευρώπη, σε μια αντεπίθεση εξίσου δυνατή και τελικά σε εκατέρωθεν ολοκληρωτικές επιθέσεις με στρατηγικά πυρηνικά.
Η ανταλλαγή πυρηνικών κτυπημάτων θα κλιμακωθεί γρήγορα στην Ευρώπη με τη Ρωσία να στέλνει 300 κεφαλές μέσω αεροσκαφών και πυραύλων μικρού βεληνεκούς για να χτυπήσει τις βάσεις του ΝΑΤΟ και τα στρατεύματα που προωθούνται. Με μεγάλο μέρος της Ευρώπης να έχει καταστραφεί, το ΝΑΤΟ εκτοξεύει περίπου 600 κεφαλές από πυραύλους εδάφους και υποβρυχίων των ΗΠΑ κατά των Ρωσικών πυρηνικών δυνάμεων. Πριν καταστραφούν τα οπλικά της συστήματα, η Ρωσία εκτοξεύει πυραύλους που εκτοξεύονται από σιλό, οδικά κινητά οχήματα και υποβρύχια. Στο τελικό στάδιο της σύγκρουσης, τόσο η Ρωσία όσο και το ΝΑΤΟ στοχεύουν τις 30 πιο πυκνοκατοικημένες πόλεις και τα οικονομικά κέντρα της άλλης πλευράς -χρησιμοποιώντας 5-10 πυρηνικές κεφαλές σε καθεμία ανάλογα με το μέγεθος του πληθυσμού- σε μια προσπάθεια να εμποδίσουν τη δυνατότητα ανάκαμψης».
Έγινε μάλιστα τετράλεπτο οπτικοακουστικό κομμάτι το 2019 στο Youtube.
Ανάλογη περιγραφή από άλλη μελέτη αντίστοιχης προσομοίωσης γίνεται και στο Time Magazine της 29/6/23.
Τέλος στο Newsletter 5/7/23 του ιστότοπου Future of Life Institute περιγράφεται συνοπτικά «η πιο ρεαλιστική κατ’ αυτόν προσομοίωση πυρηνικού πολέμου που θα βιώσουν οι περισσότερες μεγάλες πόλεις σε όλο τον κόσμο»:
• Μια έκρηξη ηλεκτρομαγνητικού παλμού διακόπτει όλες τις επικοινωνίες.
• Έκρηξη που λιώνει δρόμους και κτίρια.
• Ένα κρουστικό κύμα που σπάει παράθυρα και κόκαλα.
• Η αιθάλη και τα συντρίμμια που ανεβαίνουν τόσο ψηλά στην ατμόσφαιρα, καλύπτουν τη γη, ρίχνοντας καταστροφικά τις παγκόσμιες θερμοκρασίες (κατά 20 βαθμούς C. ) και κατά συνέπεια λιμοκτονώντας το 99% των ανθρώπων του Β.Ημισφαιρίου και συνολικά 5 δις («Πυρηνικός χειμώνας»).
Πέραν των επιπτώσεων από την χρήση έστω περιορισμένη πυρηνικών όπλων, που θα είχε η ραδιενέργεια στην μόλυνση ανθρώπων, του εδάφους και του περιβάλλοντος, (βλέπε Τσερνόμπιλ το 1986), οι συνέπειες στο κλίμα παγκοσμίως θα ήταν δραματικές.
Σε μια επιστημονική έκθεση του Δεκεμβρίου 2006 μετά από συνδυασμένη έρευνα των Αμερικανικών πανεπιστημίων Rutgers Cook Colege, του New Jersey, του Colorado και του UCLA, πάνω στις κλιματολογικές επιπτώσεις που θα είχε ένας περιορισμένης έκτασης πυρηνικός πόλεμος (χρησιμοποιώντας σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές την μέθοδο της προσομοιώσεως με τις συνθήκες από εκρήξεις ηφαιστείων) Ένας τέτοιος πόλεμος έστω και τοπικού χαρακτήρα θα είχε σοβαρές συνέπειες παγκοσμίως, αντίστοιχες με αυτές της έκρηξης ηφαιστείου του 1815 στην Ταμπόρα της Ινδονησίας (η μεγαλύτερη των τελευταίων 500 ετών). Αυτή είχε προκαλέσει θανατηφόρους παγετούς σε όλη την περιοχή της Νέας Αγγλίας το 1816, όταν το έτος αυτό έχει μείνει στην ιστορία σαν « το έτος χωρίς καλοκαίρι». Ο καιρός τότε στην Ευρώπη ήταν τόσο κρύος και υγρός, ώστε οι καλλιέργειες είχαν καταστραφεί και οι άνθρωποι λιμοκτονούσαν.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ:
Ο Πούτιν θα εκμεταλλευτεί την περίοδο μέχρι την ενίσχυση των Ουκρανών με πολεμοφόδια και κυρίως με πυραύλους μεγαλύτερης εμβέλειας και με τα F16 εντείνοντας τους βομβαρδισμούς και τις επιθέσεις/κατακτήσεις εδαφών. Έτσι ερμηνεύεται και η πρόσφατη μετονομασία των Ρώσων σε “πόλεμο” της «ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης».
Θα επιδιώξει την παράταση του πολέμου τουλάχιστον μέχρι τις εκλογές στις ΗΠΑ του Νοεμβρίου 2024, με την ελπίδα να εκλεγεί ο Τραμπ. Αυτός έχει δηλώσει ότι θα λήξει τον πόλεμο μέσα σε 24 ώρες και έδωσε στον Πούτιν το ελεύθερο “να κάνει ότι θέλει” με τους κακοπληρωτές εταίρους στο ΝΑΤΟ.
Χωρίς την υποστήριξη που έχει η Ουκρανία και οι χώρες του ΝΑΤΟ από τις ΗΠΑ, οι πιο πάνω θέσεις υπερίσχυσης έναντι της Ρωσίας τίθενται ένα αμφιβόλω.
Θα επιδιώξει ο Πούτιν άμεση συνθηκολόγηση παρακρατώντας τα κατακτημένα εδάφη. Όπως έκανε και με την Κριμαία το 2014 και με την ειδική στρατιωτική επιχείρηση το 2022. Στο επόμενο της συνθηκολόγησης διάστημα, θα επιδιώξει να σκοτώσει τον Ζελένσκι, να εγκαταστήσει φιλορωσική κυβέρνηση, και θα ξαναρχίσει τα ίδια με νέα ειδική στρατιωτική επιχείρηση μέχρι να καταλάβει όλη την Ουκρανία.
Ο αρχικός στόχος του παραμένει: η ανασύσταση της «Αγίας Μεγάλης Ρωσίας» αποτελούμενης από την Ρωσία, Λευκορωσία και Ουκρανία, που έχει ιστορικό και θρησκευτικό υπόβαθρο για τον Πούτιν και κάποιους Ρώσους εθνικιστές.
Να θυμηθούμε μάλιστα ότι η διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης έγινε με απόφαση της 8/12/91 των προέδρων των τριών αυτών χωρών. (Συνθήκες της Belovezhskaya).
Θα πρέπει οι Δυτικοί ηγέτες (Μακρόν, Σολτς, Μπλίνκεν κλπ) να διατηρήσουν τις δυνατότητες άμεσων επαφών με τον Πούτιν για την αποφυγή ενός πυρηνικού M.A.D.
Επανερχόμενοι στην μελέτη Chatham House της 22/9/22. «Αν ο Πούτιν διατάξει πλήρη χρήση στρατηγικών πυρηνικών όπλων σαν ανταπάντηση, που θα σήμαινε και την ολική καταστροφή της Ρωσίας (και όχι μόνον) υφίσταται η ελπίδα ότι οι ανώτεροι αξιωματούχοι δεν θα ακολουθήσουν τέτοια εντολή. Υπάρχει κατά την μελέτη, ιστορικό προηγούμενο αποφάσεων που κατώτεροι δεν υπήκουσαν».
Ευελπιστώ λοιπόν ότι με τέτοια εντολή, μετά τον Ιούλιο Καίσαρα θα έχουν φτάσει και για τον Πούτιν «αι Ειδοί του Μαρτίου», γιατί οι καλοζωισμένοι Ρώσοι ολιγάρχες και άλλοι περί αυτόν, που δεν συμμερίζονται την αυτοκτονική, μεγαλομανή, ναρκισσιστική σκέψη για δόξα του Πούτιν, θα θελήσουν να τελειώνουν με αυτόν, πριν αυτός τους τελειώσει και μαζί τους και όλη τη Ρωσία.
*συντ. δικηγόρος παρ’Αρείω Πάγω, συγγραφέας, ερευνητής.
