Του Ηλία Καραβόλια
Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του Αμερικανικού Ινστιτούτου Πολιτικών Μελετών (δημοσιεύτηκε στην ΕφΣυν στις 31/8) το 1965 ένας CEO κέρδιζε στις ΗΠΑ 25 φορές περισσότερο από τον μέσο υπάλληλο του. Σήμερα η απόσταση έγινε δυσθεώρητη (500 φορές).
Σκεφτείτε το : κάθε 1,000 δολάρια μισθού «παράγουν» 500,000 δολάρια αποδοχές του μεγάλου διευθυντή( για να είμαστε απολύτως ακριβείς : «συμβάλλουν» σε αυτό το εξωφρενικό νούμερο αποδοχών των ανώτερων στελεχών).
Αυτό το δεδομένο αποτελεί την βασική στατιστική μήτρα των ανισοτήτων στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Αυτή η συνθήκη όμως θα έλθει (ήλθε σχεδόν) και στον ευρωπαϊκό καπιταλισμό.
Είναι μια καλοδουλεμένη κοινωνική μηχανική αυτή η «τεχνογνωσία απόστασης αμοιβών». Και είναι σε πολύ μεγάλο βαθμό η ανεστραμμένη όψη της ασυνείδητης απόσπασης υπεραξίας για την οποία άρχισαν να μιλάνε τα μαρξιστικά κείμενα πριν δυο αιώνες περίπου.
Σήμερα όμως, τα κέρδη είναι αυτά που «αγοράζουν» τα μελλοντικά κέρδη. Αυτό είναι που γίνεται στον χρηματοπιστωτικό καπιταλισμό με χειρουργική ακρίβεια, ενδοχρηματιστηριακά με την περίφημη μέθοδο επαναγοράς ίδιων μετόχων.
Παράλληλα όμως συμβαίνει και το εξής που οι μάζες αγνοούν : καθώς τα κέρδη «αγοράζουν» κέρδη καταφέρνουν και κάνουν σχετικά αόρατη αυτή ακριβώς την διαφορά στις αμοιβές της εργασίας (δηλαδή το ότι οι μισθοί δεν ακολουθούν αντίστοιχα την τεχνητή αύξηση της «προεξόφλησης» κερδών). Οι δείκτες των χρηματιστηρίων και η αύξηση του ΑΕΠ σε κάθε χώρα δημιουργούν κλίμα αισιοδοξίας και φυσικά αυξημένης κατανάλωσης
Η τακτική λοιπόν της «επαναγοράς ιδίων μετοχών» αυξάνει παράλληλα με τα bonus των υψηλόβαθμων στελεχών και την τιμή( και όχι πάντα την αξία) των μετοχών. Και αυτό εικονικά και συμβολικά διαχέεται ως δήθεν «αναπτυξιακό αποτέλεσμα» μέσα στην οικονομία. Αλλά το βέβαιο είναι ότι δεν αυξάνεται ανάλογα ούτε το εισόδημα των μικρομεσαίων ούτε φυσικά ο μισθός του μέσου εργαζομένου.
Το σύστημα έτσι συνεχίσει να παράγει εντατικά ανισότητες. Και δυστυχώς με αυτή την μέθοδο παράγει και σχήματα ολιγαρχικής οικονομικής εξουσίας, με ισχυρή επιρροή στις πολιτικές ηγεσίες των κρατών και των υπερεθνικών θεσμών, με τις νέες τεχνολογικές ελίτ να έχουν ξεπεράσει σε ισχύ τα παραδοσιακά τραπεζικά και βιομηχανικά ολιγοπώλια.
Τα «μεγάλα αφεντικά» όμως του πλανήτη (μεγαλομέτοχοι και managers) είναι κάποιες δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι. Οι εργαζόμενοι και οι μικρομεσαίοι είναι κάποια δισεκατομμύρια πλέον ψυχές. Ας το έχουμε κατά νου αυτό όσον αφορά την διάρθρωση των οικονομικών υποκειμένων στις κοινωνίες και ασχέτως αν δεν διακρίνεται καθαρά η ταξική διαστρωμάτωση.
Μελέτες σαν αυτή λοιπόν που αναφέραμε στη αρχή του κειμένου είναι που θέλουν βαθιά ανάλυση και επεξεργασία ώστε να ανοίξουμε επιτέλους τις ελάχιστες έστω ρωγμές στο σύστημα μήπως και κάποτε χωρέσουν οι πολλοί στην πρόοδο και το κέρδος.
Και αυτός έπρεπε να είναι ο ρόλος της σύγχρονης αριστεράς : όχι η επαναστατική γυμναστική αλλά το πως θα καλυφθεί η απόσταση των διαστημικών αμοιβών των ελάχιστων από τις υποτιμημένες αμοιβές των πολλών…
 το 1965 ένας CEO κέρδιζε στις ΗΠΑ 25 φορές){kind=link}