Του Αντώνη Βενέτη
Ενόψει της 28ης Οκτωβρίου, κάπως παλαιότερα, η «Κ» μας υπενθύμισε ότι την ίδια μέρα, 28.10.1932, απεβίωσε η Σοφία Σλήμαν. Είναι, βεβαίως, η Ελληνίδα σύζυγος του διασημοτέρου ερασιτέχνη αρχαιολόγου, του Γερμανού Ερρίκου Σλήμαν, γνωστού για τις ανασκαφές του στην Τροία.
Παραθέτω λοιπόν δύο «ειδήσεις’ ελληνικών εφημερίδων του 19ου αιώνα, αναφερόμενες στη ζωή και τον θάνατο του Ερρίκου Σλήμαν.
Έτσι κατά την αθηναϊκή εφημερίδα ΑΛΗΘΕΙΑ της 9.9.1869:
«Διατρίβει ἐνταῦθα ἀπὸ ἑβδομάδων τινῶν ὁ ἐκ Μεκλεμβούργου Κύριος Henry Σλίμαν βαθύπλουτος, ὅστις ἀφίκετο εἰς Ἀθήνας ὅπως νυμφευθῇ Ἑλληνίδα· ὅθεν καὶ ἐμνηστεύθη τὴν νεάνιδα Κυρίαν Σοφίαν Ἐγκαστρωμένου, Ἀθηναίαν. Ὁ Κ. Σλίμαν εἶνε κάτοχος πολλῶν γλωσσῶν, καὶ τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς, καὶ περιηγήθη πλεῖστα καὶ ἀπώτατα μέρη τοῦ κόσμου».
Η δευτέρα εφημερίδα η Τεργεσταία ΝΕΑ ΗΜΕΡΑ της 19/10 Ιανουαρίου 1891, αναφέρεται στη δημοσίευση της διαθήκης του αποβιώσαντος το 1890 Ερρίκου Σλήμαν, κατά την οποίαν:
«Διά της διαθήκης του ο Σλήμαν καταλείπει την εκ δώδεκα και επέκεινα εκατομμύρια φράγκων υπολογιζομένην πeρουσίαν του εις την χήραν του και εις τα εκ του πρώτου και δευτέρου γάμου τέκνα του. Εις την χήραν του ιδίως καταλείπει το εν Αθήναις μέγαρον Ιλίου Μέλαθρον […]».
Όσο για την προσεχή επέτειο της 28ης Οκτωβρίου, ελπίζω στα προγράμματα των τηλεοπτικών διαύλων να περιλαμβάνεται προς προβολή η εξαιρετική ταινία, επίκαιρη λόγω των ημερών, του προ πολλού αποβιώσαντος σκηνοθέτη Τάκη Κανελλόπουλου, Ο ΟΥΡΑΝΟΣ.
Γυρισμένη το 1962, αναφέρεται μ’ ένα τρόπο μοναδικό και αξεπέραστο, θα έλεγα, συνδυάζουσα ρεαλισμό και ποίηση, στο έπος του 1940. Ασφαλώς είναι μία από τις κορυφαίες ποιοτικές ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου. Η οποία, χωρίς κραυγές και φανφάρες, αναδεικνύει ένα στέρεο, αυθεντικό και αφανάτιστο, πατριωτισμό!
Και η μελαγχολία των τελευταίων πλάνων της ταινίας δεν ήταν μόνο η πικρή έκφραση, για κάτι που δεν άξιζε ο Ελληνικός στρατός, εγκαταλείποντας τα απρόσιτα και δύσβατα βουνά της Αλβανίας, τα οποία είχε κατακτήσει, αλλά και ένας ελεγειακός και πένθιμος αποχαιρετισμός, για κάτι που σπάνια επέτυχαν οι Έλληνες στα χιονισμένα βουνά της Αλβανίας, να συμβιώνουν και να συνεννοούνται μεταξύ τους ή όπως το διατύπωσε στη στήλη του ο Τ. Θεοδωρόπουλος, το «ΌΧΙ» και το έπος που επηκολούθησε ήταν το τελευταίο «εμείς» «της συλλογικής μας συνείδησης».
Και ο ήχος του πυροβολισμού της τελευταίας σφαίρας του υποχωρούντος στρατού, μου φάνηκε σαν η «εκτέλεση» αυτού του «εμείς» του Τάκη Θεοδωρόπουλου…
